Τραμπ: Συνάντηση Πούτιν-Ζελένσκι και μετά τριμερής

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ τηλεφώνησε στον Βλαντίμιρ Πούτιν και κάλεσε τον Ρώσο ηγέτη να αρχίσει να σχεδιάζει μια σύνοδο κορυφής με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, μετά τη συνάντηση που είχε τη Δευτέρα στον Λευκό Οίκο με τον Ουκρανό πρόεδρο και Ευρωπαίους ηγέτες.

Η πρόταση —την οποία ο Τραμπ παρουσίασε ως μια κατ’ ιδίαν σύνοδο κορυφής μεταξύ των ηγετών Ουκρανίας και Ρωσίας, την οποία θα ακολουθήσει μια τριμερή συνάντηση με τη συμμετοχή και των τριών— αντιπροσωπεύει την τελευταία κίνηση του Αμερικανού προέδρου στην προσπάθειά του να μεσολαβήσει για τον τερματισμό της σύγκρουσης που διαρκεί πάνω από τρία χρόνια.

Το πρώτο ερώτημα, ωστόσο, ήταν αν ο Πούτιν θα συμφωνούσε σε απευθείας συνομιλίες. Ο βοηθός του Ρώσου προέδρου, Γιούρι Ουσακόφ, δήλωσε μόνο ότι ο Τραμπ και ο Πούτιν συζήτησαν την ιδέα. Αυτό άφησε ασαφές αν η αισιόδοξη ρητορική που προερχόταν από την Ουάσιγκτον αντιπροσώπευε μια πραγματική πρόοδο προς την ειρήνη ή απλώς μια στρατηγική επανένωση της Ουκρανίας και των συμμάχων της, γράφει το Bloomberg

«Τηλεφώνησα στον πρόεδρο Πούτιν και ξεκίνησα τις διευθετήσεις για μια συνάντηση, σε τοποθεσία που θα καθοριστεί, μεταξύ του προέδρου Πούτιν και του προέδρου Ζελένσκι. Αφού πραγματοποιηθεί αυτή η συνάντηση, θα έχουμε μια τριμερή, δηλαδή τους δύο προέδρους συν εμένα. Και πάλι, αυτό ήταν ένα πολύ καλό, πρώιμο βήμα», έγραψε ο Τραμπ σε ανάρτηση στα κοινωνικά δίκτυα.

Ο Τραμπ παραδέχτηκε ότι δεν είχε οριστεί ακόμη χρόνος και τοποθεσία για τη συνάντηση, προσθέτοντας ότι ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ JD Vance, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ θα εργάζονταν για τον συντονισμό της πιθανής συνάντησης.

Ο Ζελένσκι είπε σε δημοσιογράφους στην Ουάσιγκτον ότι μια διμερής συνάντηση δεν θα έπρεπε να έχει προϋποθέσεις και ότι ήταν ιδέα της Ρωσίας να συναντηθεί πρώτα με τον Πούτιν πριν συμμετάσχει ο Τραμπ. Ο Ουκρανός ηγέτης δήλωσε ότι θα ήταν πρόθυμος να συζητήσει εδαφικά ζητήματα με τον Ρώσο ομόλογό του.

Παρά ταύτα, οι εξελίξεις έδειξαν ότι οι ηγέτες της Ουκρανίας και των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών είχαν σε μεγάλο βαθμό πείσει τον Τραμπ να διατηρήσει τη δική τους προσέγγιση στις πιθανές διαπραγματεύσεις.

Ο Ζελένσκι είπε ότι ήταν ικανοποιημένος που ο Τραμπ συμφώνησε σε δύο βασικά αιτήματα: να συμμετάσχει στις εγγυήσεις ασφαλείας στο πλαίσιο οποιασδήποτε ειρηνευτικής συμφωνίας και να κρατήσει τη συζήτηση για εδαφικές ανταλλαγές για απευθείας συνομιλίες με τον Πούτιν.

Ο Τραμπ είπε επίσης ότι ίσως καταφέρει να πείσει τη Ρωσία να απελευθερώσει έως και 1.000 αιχμαλώτους ως ένδειξη καλής θέλησης, αν και αυτή η πρόταση δεν αναφέρθηκε ούτε στη δική του, ούτε στην ανακοίνωση του Κρεμλίνου σχετικά με την τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ρώσο ηγέτη.

Πολλοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι ανέμεναν μια ακόμη διαδικτυακή συνάντηση με τον Τραμπ ήδη από την Τρίτη, για να συζητηθούν οι λεπτομέρειες των εγγυήσεων ασφαλείας που θα μπορούσαν να προσφέρουν συλλογικά στο Κίεβο.

«Η σημερινή μέρα αφορούσε πραγματικά τις εγγυήσεις ασφαλείας, τη μεγαλύτερη εμπλοκή των ΗΠΑ εκεί, και όλες τις λεπτομέρειες που θα ρυθμιστούν τις επόμενες ημέρες», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε σε δημοσιογράφους.

Συνολικά, οι εξελίξεις της Δευτέρας αντιπροσώπευαν μια ανατροπή για το Κίεβο, μόλις λίγες ημέρες αφότου ο Τραμπ στην Αλάσκα είχε δηλώσει ότι η ευθύνη για τον τερματισμό της σύγκρουσης ανήκε στην Ουκρανία. Στην Ουάσιγκτον, οι ηγέτες —οι οποίοι συχνά δυσκολεύονταν να συνεργαστούν αρμονικά από την επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία— πέρασαν το απόγευμα επαινώντας ο ένας τον άλλο και υπογραμμίζοντας την ενότητά τους.

«Θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί διαφορετικά, αλλά οι προσδοκίες μου όχι μόνο εκπληρώθηκαν αλλά και ξεπεράστηκαν όσον αφορά τη σημερινή συνάντηση», δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς μετά τη συνάντηση.

Μια πιθανή σύνοδος κορυφής Πούτιν–Ζελένσκι θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί εντός δύο εβδομάδων, είπε ο Μερτς σε δημοσιογράφους. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν εκτίμησε ότι θα μπορούσαν να απομένουν λίγες μόνο ώρες πριν καθοριστούν οι λεπτομέρειες των συνομιλιών Πούτιν–Ζελένσκι, ενώ η τριμερής σύνοδος θα μπορούσε να ακολουθήσει εντός τριών εβδομάδων.

Η συνάντηση της Δευτέρας στον Λευκό Οίκο περιλάμβανε επίσης τον πρωθυπουργό του Ηνωμένου Βασιλείου Κιρ Στάρμερ, την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον πρόεδρο της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ.

«Κατά τη διάρκεια της συνάντησης συζητήσαμε για τις Εγγυήσεις Ασφαλείας προς την Ουκρανία, οι οποίες θα παρέχονταν από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, σε συντονισμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής», είπε ο Τραμπ. «Όλοι είναι πολύ χαρούμενοι για την πιθανότητα ΕΙΡΗΝΗΣ για Ρωσία/Ουκρανία».

Η Ουκρανία πρότεινε να αγοράσει αμερικανικά όπλα αξίας 100 δισ. δολαρίων και μια επιπλέον συμφωνία 50 δισ. δολαρίων για την παραγωγή drones με ουκρανικές εταιρείες, με χρηματοδότηση από την Ευρώπη, έγραψαν οι Financial Times. Ο Τραμπ δήλωσε δημόσια ότι έπεισε τον Πούτιν πως η αποδοχή συμμαχικών συμφωνιών ασφαλείας θα ήταν αναγκαία για μια ειρηνευτική συμφωνία, και υπαινίχθηκε ότι ενδιαφέρεται να συνεχίσει να πουλάει όπλα στο Κίεβο.

Ο Τραμπ είπε σε δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια της συνάντησης ότι «τα ευρωπαϊκά έθνη θα αναλάβουν μεγάλο μέρος του βάρους» και ότι οι ΗΠΑ θα «τους βοηθήσουν και θα το κάνουμε πολύ ασφαλές».

Ο τόνος ανάμεσα στον Τραμπ και τον Ζελένσκι ήταν αισθητά βελτιωμένος σε σχέση με την τελευταία επίσκεψη του Ουκρανού προέδρου στην Ουάσιγκτον τον Φεβρουάριο, η οποία είχε μετατραπεί σε δημόσια αντιπαράθεση με τον Τραμπ και είχε οδηγήσει προσωρινά στη διακοπή της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας. Ο Ζελένσκι ευχαρίστησε επανειλημμένα τον Τραμπ, μετά τις επικρίσεις του Vance πριν από έξι μήνες ότι δεν ήταν αρκετά ευγνώμων για τη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια των ΗΠΑ.

Αυτή τη φορά, ο Ζελένσκι έφτασε στον Λευκό Οίκο φορώντας σακάκι, μετά τις επικρίσεις συμμάχων του Τραμπ για τις στρατιωτικές στολές που είχε φορέσει στην προηγούμενη συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο.

«Είναι το καλύτερο που έχω», είπε ο Ζελένσκι, αναφερόμενος στην ενδυμασία του, με τον Τραμπ να απαντά: «Μου αρέσει».

Επίδειξη ισχύος

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφασισμένοι να διασφαλίσουν την εδαφική της ακεραιότητα και να αποσπάσουν αδιάσειστες εγγυήσεις ασφαλείας από την Ουάσιγκτον, γράφουν διεθνή μέσα. Παρά το διακύβευμα, οι ηγέτες έμοιαζαν ως επί το πλείστον ευδιάθετοι. Ο Τραμπ επαίνεσε τους Ευρωπαίους για το καλοκαιρινό τους μαύρισμα, μίλησε για γκολφ και ακούστηκε σε ανοιχτό μικρόφωνο να ρωτά την ομάδα αν ήθελαν να δεχτούν ερωτήσεις από τα ΜΜΕ.

Ωστόσο, ακόμη και μέσα σε αυτήν την ατμόσφαιρα, οι κίνδυνοι για την Ουκρανία έχουν ενταθεί. Ο Τραμπ, μετά τη συνάντησή του με τον Πούτιν, υπαναχώρησε από την απειλή νέων κυρώσεων στη Μόσχα και εγκατέλειψε την απαίτηση για εκεχειρία ως προϋπόθεση για περαιτέρω συνομιλίες, ευθυγραμμιζόμενος με τη θέση του Κρεμλίνου ότι οι διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία πρέπει να επικεντρωθούν σε μια μακροπρόθεσμη διευθέτηση.

Ο Ζελένσκι είπε ότι η Ουκρανία θα χρειαστεί «τα πάντα» από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους —συμπεριλαμβανομένων όπλων και εγγυήσεων ασφαλείας— για να μπορέσει να καταλήξει σε συμφωνία. Αναφέρθηκε στο πρόγραμμα παροχής συστημάτων αεράμυνας Patriot —πληρωμένων από Ευρωπαίους συμμάχους— στη χώρα, καθώς η Ρωσία εντείνει τις πυραυλικές και drone επιθέσεις της, ευχαριστώντας τον Τραμπ.

Εντάσεις στις διαπραγματεύσεις

Το κλίμα πριν από τη συνάντηση ήταν τεταμένο μετά τη σύνοδο κορυφής του Τραμπ με τον Πούτιν, του οποίου η πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία έχει αφήσει την Ευρώπη αντιμέτωπη με τη φονικότερη σύγκρουση εδώ και δεκαετίες.

Στις συνομιλίες του με Ευρωπαίους ηγέτες μετά τη σύνοδο της Αλάσκας, ο Τραμπ είπε ότι ο Πούτιν θέλει η Ουκρανία να παραχωρήσει τον πλήρη έλεγχο της περιοχής Ντονμπάς, που περιλαμβάνει τις επαρχίες Ντονέτσκ και Λουχάνσκ, επαναφέροντας παλαιότερες απαιτήσεις. Αυτό θα έδινε στη Ρωσία μια νίκη που δεν έχει καταφέρει να πετύχει στρατιωτικά από τότε που ξεκίνησαν οι μάχες το 2014, σε μια περιοχή όπου η Ουκρανία διατηρεί ισχυρά οχυρωμένες άμυνες.

Ο Πούτιν απαιτεί από την Ουκρανία να παραχωρήσει πέντε περιοχές

Η Ρωσία θα σταματούσε επίσης να επιτίθεται στις περιοχές της Ζαπορίζια και της Χερσώνας που δεν ελέγχει σήμερα, παγώνοντας ουσιαστικά τις γραμμές του μετώπου στις τρέχουσες θέσεις. Το Κρεμλίνο θα μπορούσε επίσης να αποσύρει στρατεύματα από περιοχές της βορειοανατολικής Ουκρανίας κοντά στα ρωσικά σύνορα, όπου οι δυνάμεις του ελέγχουν μόνο μικρές περιοχές.

Αυτό δημιουργεί την προοπτική ότι η «ανταλλαγή εδαφών» που έχει αφήσει να εννοηθεί ο Τραμπ, ως μέρος οποιασδήποτε συμφωνίας, θα ήταν δυσανάλογα υπέρ του Πούτιν, δίνοντάς του έλεγχο περιοχών πέραν αυτών που έχει ήδη καταλάβει, με αντάλλαγμα περιορισμένες παραχωρήσεις εδαφών που έτσι κι αλλιώς ανήκαν στην Ουκρανία.

Στο μεταξύ, η Ρωσία συνεχίζει να πετυχαίνει σταθερή προέλαση στην ανατολική Ουκρανία. 

Η ανάρτηση Τραμπ μετά τις επαφές

Είχα μια πολύ καλή συνάντηση με διακεκριμένους καλεσμένους, τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι της Ουκρανίας, τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας, τον πρόεδρο Αλεξάντερ Στουμπ της Φινλανδίας, την πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι της Ιταλίας, τον πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ του Ηνωμένου Βασιλείου, τον καγκελάριο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, στον Λευκό Οίκο, η οποία κατέληξε σε μια περαιτέρω συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο.

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης συζητήσαμε για τις Εγγυήσεις Ασφαλείας προς την Ουκρανία, οι οποίες θα παρέχονταν από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, σε συντονισμό με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Όλοι είναι πολύ χαρούμενοι για την πιθανότητα ΕΙΡΗΝΗΣ μεταξύ Ρωσίας/Ουκρανίας. Στο τέλος των συναντήσεων, κάλεσα τον πρόεδρο Πούτιν και ξεκίνησα τις διευθετήσεις για μια συνάντηση, σε τοποθεσία που θα καθοριστεί, μεταξύ του προέδρου Πούτιν και του προέδρου Ζελένσκι.

Αφού πραγματοποιηθεί αυτή η συνάντηση, θα έχουμε μια τριμερή, δηλαδή τους δύο προέδρους, συν εμένα. Και πάλι, αυτό ήταν ένα πολύ καλό, πρώιμο βήμα για έναν πόλεμο που διαρκεί σχεδόν τέσσερα χρόνια.

Ο αντιπρόεδρος JD Vance, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ συντονίζονται με τη Ρωσία και την Ουκρανία. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας σε αυτό το ζήτημα!