Η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κλιματική αλλαγή

Κάθε μέρα, βλέπουμε όλο και πιο έντονα τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η καταπολέμησή της είναι επιτακτική ανάγκη για το μέλλον της Ευρώπης και του πλανήτη, επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καταγράφοντας την στρατηγική της Γηραιάς Ηπειρου. 

Το 2019, οι ηγέτες της ΕΕ ενέκριναν τον στόχο για μια κλιματικά ουδέτερη ΕΕ έως το 2050. Η απόφαση αυτή ακολούθησε τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν η ΕΕ και τα κράτη μέλη της με την υπογραφή της Συμφωνίας των Παρισίων το 2015.

Τι σημαίνει όμως «κλιματική ουδετερότητα» και πώς θα επιτύχει η ΕΕ αυτόν τον στόχο, προωθώντας παράλληλα την ευημερία των πολιτών της; Ακολουθούν πέντε βασικά σημεία για τις φιλοδοξίες της ΕΕ στο κλίμα:

1. Κλιματική ουδετερότητα: Πέρα από τις εκπομπές

Όταν μιλάμε για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, αναφερόμαστε κυρίως στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Η «κλιματική ουδετερότητα» σημαίνει τη μέγιστη δυνατή μείωση των εκπομπών, αλλά και την αντιστάθμιση όσων δεν μπορούν να αποφευχθούν. Έτσι επιτυγχάνεται ένα ισοζύγιο καθαρών μηδενικών εκπομπών.

Η εξισορρόπηση μπορεί να γίνει είτε μέσω δέσμευσης άνθρακα από την ατμόσφαιρα (π.χ. μέσω δασών ή ωκεανών), είτε με αντισταθμιστικά μέτρα, όπως η στήριξη έργων με περιβαλλοντικό χαρακτήρα.

2. Λιγότερες εκπομπές, περισσότεροι «καταναλωτές άνθρακα»

Όλοι οι οικονομικοί τομείς πρέπει να συμβάλουν στη μείωση των εκπομπών. Η βιομηχανία οφείλει να εκσυγχρονιστεί και να γίνει πιο καθαρή. Ο αεροπορικός και ο ναυτιλιακός τομέας — από τους ταχύτερα αυξανόμενους σε εκπομπές — χρειάζεται να στραφεί σε πιο αποδοτικές και καθαρές μορφές καυσίμων.

Για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, η ΕΕ έχει δημιουργήσει το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS), μια αγορά για δικαιώματα εκπομπών, τα οποία μειώνονται σταδιακά για να ενισχύεται η απομείωση των ρύπων.

Ως καταναλωτές, μπορούμε επίσης να μειώσουμε το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα με τις επιλογές μας.

Παρόλα αυτά, κάποιες εκπομπές είναι αναπόφευκτες. Για την εξουδετέρωσή τους, κρίσιμης σημασίας είναι οι φυσικοί απορροφητές άνθρακα, όπως τα δάση, οι ωκεανοί και το έδαφος. Οι οικοσυστήματα αυτά είναι γνωστά ως «δεξαμενές άνθρακα» και η προστασία τους είναι ζωτικής σημασίας.

Η Πράσινη Συμφωνία δεν ξεκινά από το μηδέν

Τον Δεκέμβριο του 2019, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία ως τη στρατηγική για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Οι ηγέτες της ΕΕ υποστήριξαν αυτήν την πρωτοβουλία, θέτοντας τον στόχο σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr

FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

Η Πράσινη Συμφωνία περιλαμβάνει μέτρα όπως:

• επενδύσεις σε φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες,
• στήριξη της καινοτομίας,
• ανάπτυξη καθαρότερων μορφών μεταφορών,
• απανθρακοποίηση του ενεργειακού τομέα,
• ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων,
• προώθηση διεθνών προτύπων για την αειφορία.

Ο Κλιματικός Νόμος της ΕΕ ενσωματώνει νομικά τον στόχο για το 2050, δίνοντας νομική βάση στην Πράσινη Συμφωνία.

Ωστόσο, η δράση για το κλίμα δεν είναι κάτι νέο για την ΕΕ. Το 2008, οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν στη μείωση των εκπομπών κατά 20% έως το 2020 σε σύγκριση με το 1990 — στόχος που επιτεύχθηκε τρία χρόνια νωρίτερα. Το 2020, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε τον δεσμευτικό στόχο για μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 σε σχέση με το 1990.

Χρηματοδότηση της δράσης για το κλίμα

Η ΕΕ διέθεσε το 20% του συνολικού της προϋπολογισμού για την περίοδο 2014–2020 σε δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Για την περίοδο 2021–2027, ο στόχος αυξήθηκε στο 30%, περιλαμβάνοντας και το σχέδιο ανάκαμψης.

Επιπλέον, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της είναι οι μεγαλύτεροι δημόσιοι χρηματοδότες για την κλιματική αλλαγή παγκοσμίως. Το 2021, προσέφεραν συνολικά 23 δισ. ευρώ για την υποστήριξη αναπτυσσόμενων χωρών.

Δεν αφορά μόνο το περιβάλλον – αφορά κάθε πτυχή της ζωής μας

Αυτό που είναι πραγματικά νέο στη στόχευση για κλιματική ουδετερότητα είναι ότι απαιτείται δράση από όλους τους τομείς της οικονομίας. Η λεγόμενη «ενσωμάτωση της κλιματικής πολιτικής» (climate mainstreaming) σημαίνει ότι οι περιβαλλοντικοί στόχοι εφαρμόζονται σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ.

Ο τομέας της ενέργειας ευθύνεται για το 75% των εκπομπών και πρέπει να μεταμορφωθεί ριζικά. Ενδεικτικά:

• Τα κτίρια πρέπει να γίνουν πιο ενεργειακά αποδοτικά.
• Οι μεταφορές (οδικές, αεροπορικές, θαλάσσιες) πρέπει να γίνουν πιο οικολογικές.
• Η γεωργία χρειάζεται να περιορίσει τη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων.
• Τα δάση πρέπει να διαχειρίζονται βιώσιμα.
• Οι επενδύσεις πρέπει να κατευθύνονται σε βιώσιμα έργα.
• Η παραγωγή αγαθών πρέπει να προσαρμοστεί στο μοντέλο της κυκλικής οικονομίας.

Μια πιο πράσινη Ευρώπη είναι και πιο δίκαιη

Η μετάβαση θα είναι πιο δύσκολη για ορισμένες χώρες ή περιοχές που εξαρτώνται περισσότερο από τα ορυκτά καύσιμα. Γι’ αυτό, η ΕΕ δημιούργησε τον Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης, ο οποίος επικεντρώνεται:

• Στους ανθρώπους και τις κοινότητες που είναι πιο ευάλωτες, με στήριξη για επανακατάρτιση, εργασία και ενεργειακή απόδοση.
• Στις επιχειρήσεις και τους τομείς έντασης άνθρακα, προσφέροντας επενδύσεις, δάνεια και στήριξη καινοτομίας.
• Στα κράτη μέλη ή τις περιοχές που εξαρτώνται από τα ορυκτά καύσιμα, επενδύοντας σε νέες «πράσινες» θέσεις εργασίας, καθαρές μεταφορές, ανανεώσιμες πηγές και ψηφιακές υποδομές.

Οι φιλοδοξίες της ΕΕ επηρεάζουν ολόκληρο τον κόσμο

Η κλιματική αλλαγή αφορά και τους 7,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη. Η ΕΕ, με περισσότερους από 450 εκατομμύρια πολίτες, επιθυμεί να ηγηθεί της παγκόσμιας προσπάθειας. Με την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας, η ΕΕ θα γίνει η πρώτη ήπειρος που φτάνει σε ισοζύγιο μηδενικών εκπομπών.

Η ΕΕ έχει συμβάλει καθοριστικά στις διεθνείς συμφωνίες για το κλίμα: Σύμβαση του ΟΗΕ για το Κλίμα, Πρωτόκολλο του Κιότο, Συμφωνία των Παρισίων. Πέραν της επίδειξης παραδείγματος, η ΕΕ συνεργάζεται διμερώς με χώρες, ενσωματώνοντας ρήτρες για το κλίμα στις εμπορικές συμφωνίες και προσφέροντας τεχνογνωσία και χρηματοδότηση.

Για την προστασία της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, το Συμβούλιο ενέκρινε τον Απρίλιο του 2023 νέο μηχανισμό προσαρμογής των συνόρων άνθρακα, που δημιουργεί οικονομικά κίνητρα και για τρίτες χώρες ώστε να μειώσουν τις εκπομπές τους.