Εκκλησία και εμβόλιο: Το τσιπάκι, τα κύτταρα εμβρύων και η Επιτροπή Βιοηθικής

Το περίφημο «τσιπάκι» που, σύμφωνα με τη γνωστή θεωρία μέσω ενός νανοσφαιριδίου θα έμπαινε στον οργανισμό των ανθρώπων με το εμβόλιο κατά της Covid-19, προκειμένου να τους ελέγχει, ήταν ένα από τα θέματα που ερεύνησε η Επιτροπή Βιοηθικής της Εκκλησίας της Ελλάδας, η οποία κλήθηκε να καταθέσει τη γνωμοδότησή της προς την Ιερά Σύνοδο απέναντι σε μια σειρά από ανησυχίες πολιτών. Η έρευνα δεν εντόπισε κάποια επιστημονική τεκμηρίωση και η θεωρία αποδείχτηκε μύθος.

Η Επιτροπή ασχολήθηκε ακόμη με την καταγγελία που μετέφερε από άμβωνος ο μητροπολίτης Κυθήρων, Σεραφείμ, ότι τα εμβόλια περιέχουν κύτταρα νεκρών εμβρύων από αμβλώσεις. Επίσης, με το ενδεχόμενο εφαρμογής ψηφιακών μέσων για την ιχνηλάτηση επαφών των κρουσμάτων που θα περιόριζαν ατομικές ελευθερίες, καθώς και με μια σειρά από άλλες ανησυχίες και ερωτήματα πιστών. Τα υπομνήματά της προς την Ιερά Σύνοδο καθόρισαν την ψύχραιμη τελικά στάση της Εκκλησίας της Ελλάδος απέναντι στο εμβόλιο, η οποία συμπυκνώνεται στο τρίπτυχο: εμπιστοσύνη στους επιστήμονες - όχι αντιεμβολιαστικά κηρύγματα - ελεύθερη επιλογή των πολιτών για το αν θα εμβολιαστούν.

Τα ζητήματα αυτά συζητήθηκαν σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ενημερωτική διαδικτυακή σύναξη που διοργάνωσε την περασμένη Κυριακή η Ιερά Μητρόπολη Νεαπόλεως - Σταυρουπόλεως, στη Θεσσαλονίκη. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Βιοηθικής, μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος ήταν αποκαλυπτικός ως προς την προσέγγιση της Εκκλησίας πάνω σε θέματα που απασχόλησαν τους πιστούς. Ειδικοί επιστήμονες έδωσαν απαντήσεις απέναντι σε αυτά, ενώ καταλυτική ήταν και η παρέμβαση του καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα. Ο τελευταίος επεσήμανε πως τα εμβόλια σώζουν εκατομμύρια ζωές, τονίζοντας πως το αντιεμβολιαστικό κίνημα, που βρίσκει την έκφρασή του και σε θρησκευτικούς χώρους, έχει οδηγήσει σε επάνοδο επιδημιών από μεταδοτικά νοσήματα όπως η ιλαρά.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Βιοηθικής της Εκκλησίας της Ελλάδος, μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος

Το «τσιπάκι» και τα εμβρυικά κύτταρα

Όπως ανέφερε ο μητροπολίτης Μεσογαίας, ένα από τα πρώτα ζητήματα που απασχόλησαν την Επιτροπή Βιοηθικής, με το ξέσπασμα της πανδημίας, ήταν το ενδεχόμενο ψηφιακής ιχνηλάτησης και κατά πόσο αυτή θα περιόριζε ελευθερίες. Στη συνέχεια αυτό τέθηκε σε δεύτερη μοίρα, όταν η έρευνα επικεντρώθηκε στην ανάπτυξη των εμβολίων.

Μεταξύ άλλων ασχολήθηκε και με το λεγόμενο «τσιπάκι» και το αν υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση. «Υπήρξε μια δημοσίευση τον Δεκέμβριο 1999, ως editorial. Δεν υπάρχει αντίστοιχη τεχνολογία, δεν μπορέσαμε να βρούμε τίποτα», είπε, για να παρατηρήσει ταυτόχρονα πως «το μεγαλύτερο τσιπάκι το έχουμε στα χέρια μας και είναι το κινητό. Μέσα από τις εφαρμογές γίνονται όλα, πολύ καλύτερα από όσα θα μπορούσε να κάνει ένα νανοσφαιρίδιο, που θα περνούσε ενδεχομένως στο σώμα μας μέσω του εμβολίου».

Η Επιτροπή ενημερώθηκε διεξοδικά από ειδικούς επιστήμονες μέσα από 7 διαδικτυακές συνάξεις για μια σειρά από θέματα που αφορούσαν τα εμβόλια και συνέταξε υπόμνημα, το οποίο υπέβαλε στις 14 Δεκεμβρίου στην Ιερά Σύνοδο. Σε αυτό παρέθεσε παρατηρήσεις και ερωτήματα αναφορικά με την αποτελεσματικότητα, την ασφάλεια, την υποχρεωτικότητα των εμβολίων καθώς και για την τεχνολογία mRNA και κατά πόσο αυτή μπορεί να παρέμβει στο DNA του ανθρώπου. Πολλά από αυτά έχουν απαντηθεί μέχρι σήμερα.

Η γενική αρχή των συμπερασμάτων συμπυκνώθηκε στο ότι ο εμβολιασμός δεν αποτελεί ένα εκκλησιαστικό, θεολογικό ή δογματικό θέμα, αλλά καθαρά επιστημονικό. Διατυπώθηκε η εμπιστοσύνη στον επιστημονικό κόσμο, ενώ προτάθηκε, από τη μία, να μη βγει η Εκκλησία με σημαία αντιεμβολιαστική και από την άλλη, να μην εργαλειοποιηθεί ως υποστηρίκτρια του εμβολίου, δεδομένων και των ανησυχιών των ανθρώπων για τυχόν παρενέργειες. Αποφασίστηκε να αφήσει το θέμα στη συνείδηση του καθενός.

Λίγες μέρες μετά, ήρθε η παρέμβαση του μητροπολίτη Κυθήρων Σεραφείμ, ο οποίος επικαλέστηκε τις αιτιάσεις του Βατικανού για το ότι τα εμβόλια περιέχουν παράγωγα νεκρών εμβρύων, γεγονός που αντιβαίνει στην πάγια θέση της Εκκλησίας κατά των αμβλώσεων.

«Κάναμε μια βιαστική μελέτη, γιατί θα συνεδρίαζε ξανά η Ιερά Σύνοδος και έπρεπε να καταθέσουμε νέο υπόμνημα επ' αυτού. Μπήκαμε και στα κείμενα του Βατικανού, τα οποία κυκλοφόρησαν ευρέως. Καταλήξαμε και εδώ πως δεν είναι ένα θέμα το οποίο θα έπρεπε να απασχολεί την Εκκλησία», είπε ο μητροπολίτης Νικόλαος. Όπως ανέφερε, στα δύο εν χρήσει εμβόλια στη χώρα μας, της Pfizer και της Moderna, δεν υπάρχουν τέτοια παράγωγα κυτταρικών σειρών και όπου ενδεχομένως υπάρχουν, αυτά προέρχονται από εμβρυικό ιστό ήδη νεκρωμένων εμβρύων. Οπότε δεν προσκρούει σε κάποιο ηθικό εμπόδιο, γιατί δεν υπάρχει η σκοπιμότητα της αμβλώσεως.

Κ.Τριανταφυλλίδης: Αλήθειες και μύθοι

Στο θέμα των εμβρυικών κυττάρων αναφέρθηκε διεξοδικά στην εισήγησή του ο ομότιμος καθηγητής Γενετικής και Γενετικής του Ανθρώπου στο ΑΠΘ Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης.

Χαρακτήρισε ως μύθο ότι χρειάζεται να θυσιάζονται έμβρυα στα εργαστηριακά πειράματα. «Η γενετική έχει προχωρήσει και πλέον χρησιμοποιούνται βλαστοκύτταρα, τα οποία λαμβάνονται από τον ομφάλιο λώρο, τον πλακούντα και σωματικά κύτταρα για τη θεραπεία ανίατων ασθενειών. Καλό είναι να μην κάνουμε τέτοιες συζητήσεις, οι οποίες μπερδεύουν τον κόσμο», είπε.

Όπως διευκρίνισε, κατά το παρελθόν, στην προκλινική προεργασία παραγωγής εμβολίων πολυομελίτιδας, ιλαράς, ηπατίτιδας Α, ερυθράς κ.ά., γινόταν χρήση της κυτταρικής σειράς «Wi-38» που προερχόταν από έμβρυο 18 εβδομάδων από αναγκαστική διακοπή κύησης γυναίκας στη Σουηδία το 1962. Τα εμβόλια αυτά απέτρεψαν ως τώρα 4,5 δισεκατομμύρια λοιμώξεις από ιούς και έσωσαν πάνω από 10 εκατομμύρια ζωές.

Ο ομότιμος καθηγητής Γενετικής Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης

Κατά την πειραματική προκλινική προεργασία παραγωγής εμβολίων των εταιρειών Pfizer/BioΝΤech και Moderna κατά της Covid-19 δεν έγινε χρήση της κυταρικής σειράς «Wi-38» αλλά της κυτταρικής σειράς «HEK-293» που προέρχεται από κύτταρα νεφρού, τα οποία λήφθηκαν από υγιές θήλυ έμβρυο που νόμιμα ματαιώθηκε το 1973. Ο καθηγητής διευκρίνισε πως τα εμβόλια Pfizer/BioΝΤech, Moderna και AstraZeneca δεν περιέχουν αυτά τα κύτταρα στο τελικό προϊόν του εμβολίου, αλλά χρησιμοποιήθηκαν μόνο στο προκλινικό στάδιο δοκιμών.

Ο ίδιος απάντησε και σε μια σειρά άλλων θεωριών, όπως το αν το εμβόλιο τροποποιεί το DNA, αν μεταφέρει ζωντανό κορωνοϊό, αν ο ιός δημιουργήθηκε στο εργαστήριο κ.ά.

Σ. Τσιόδρας: Τα εμβόλια σώζουν εκατομμύρια ζωές

«Το μήνυμα είναι πως τα εμβόλια είναι ασφαλή. Δεν έχουν επίδραση ούτε σε χρόνια νοσήματα, ούτε σε αυτοανοσία, ούτε σε αυτισμό. Δεν έχουν ούτε ανεπιθύμητες ενέργειες όπως το θέμα του αιφνίδιου θανάτου των νεογνών, ούτε υπερφόρτωση του ανοσιακού, ούτε κάποια αύξηση άλλων λοιμώξεων. Ίσα ίσα τα εμβόλια σώζουν ζωές, εκατομμύρια ζωές, σε όλα τα επίπεδα και δυστυχώς το αντιεμβολιαστικό κίνημα τα τελευταία χρόνια έχει οδηγήσει σε επάνοδο επιδημιών από μεταδοτικά νοσήματα όπως η ιλαρά. Μόνο με το εμβόλιο της ιλαράς, για να καταλάβετε, σώθηκαν τουλάχιστον 20 εκατομμύρια ζωές τα τελευταία 20 χρόνια», επεσήμανε στη σύντομη παρέμβασή του ο Σωτήρης Τσιόδρας και πρόσθεσε: «Το αντιεμβολιαστικό κίνημα βρίσκει χώρους, ακόμα και χώρους θρησκευτικούς. Δεν θα το περίμενε κανείς αυτό, αλλά είναι ένα πρόβλημα της εποχής μας. Εμείς είμαστε εδώ σαν επιστήμονες να υπερασπιστούμε τα εμβόλια, να υπερασπιστούμε τη φαρμακοεπαγρύπνηση, φυσικά για οτιδήποτε νέο και να υπερασπιστούμε ένα εμβόλιο το οποίο σώζει ζωές.

Ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας μιλά στη Διαδικτυακή Σύναξη

Ήδη είναι εντυπωσιακά τα πρώτα αποτελέσματα από το Ισραήλ, τα οποία μειώνουν σε μεγάλο βαθμό τη μετάδοση του ιού στον πληθυσμό». Σημείωσε πως η κύρια ανησυχία των ανθρώπων είναι ο φόβος ανεπιθύμητων ενεργειών, κάτι που είχαμε δει και το 2009-2010 με το εμβόλιο της γρίπης, προσθέτοντας πως ευτυχώς στην Ελλάδα ένα μεγάλο ποσοστό, περίπου 70%, του πληθυσμού θέλει να εμβολιαστεί και ιδιαίτερα οι ηλικιωμένοι που έχουν και τον μεγαλύτερο κίνδυνο.

Αναφερόμενος στο θέμα των μεταλλάξεων, ο κ. Τσιόδρας ανέφερε πως τα υπάρχοντα εμβόλια φαίνεται να καλύπτουν τη βρετανική μετάλλαξη. «Ίσως αν συνεχίσουμε έτσι σε αυτή την κατάσταση -λέω ίσως γιατί κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα- να χρειαστεί να ανανεώνουμε τα εμβόλια κάθε χρόνο όπως κάνουμε στη γρίπη», τόνισε.