Ελεγκτικό Συνέδριο: Ανάγκη πόρων για ψηφιακές δεξιότητες στην ΕΕ

«Η χρηματοδότηση ειδικά για την αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων των ενηλίκων είναι σχετικά χαμηλή: για παράδειγμα, τα έργα που αφορούσαν συγκεκριμένα την ψηφιακή κατάρτιση στα κράτη μέλη αντιπροσώπευαν μόνο το 2% περίπου της συνολικής χρηματοδότησης του ΕΚΤ την περίοδο 2014‑2020, μολονότι επρόκειτο για τομέα προτεραιότητας», διαπιστώνει το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) σε επισκόπηση των μέχρι στιγμής δράσεων της ΕΕ για την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων.

Αναλυτικά:

«Στον σημερινό κόσμο, οι ψηφιακές δεξιότητες αποκτούν ολοένα μεγαλύτερη σημασία. Ωστόσο, εντός της ΕΕ, η πρόοδος που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια όσον αφορά τη βελτίωση των βασικών ψηφιακών ικανοτήτων των ενήλικων Ευρωπαίων είναι ελάχιστη. Η Επιτροπή έχει μεν παράσχει καθοδήγηση και στήριξη στα κράτη μέλη, ωστόσο είναι λίγα μέχρι στιγμής τα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ έργα που εστιάζουν στις βασικές ψηφιακές δεξιότητες των ενηλίκων. Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) προέβη σε επισκόπηση των μέχρι στιγμής δράσεων της ΕΕ για την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων των ενηλίκων, καθώς και όσων έχουν προγραμματιστεί για την περίοδο 2021‑2027.

Το 2019 περισσότεροι από 75 εκατομμύρια ευρωπαίοι ενήλικες σε ηλικία εργασίας δεν διέθεταν ούτε τις βασικές ψηφιακές δεξιότητες. Αυτό ισχύει ιδίως για τους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, τα άτομα με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και τους ανέργους. Ταυτόχρονα, ήδη πάνω από το 90 % των θέσεων εργασίας προϋποθέτει την κατοχή τουλάχιστον βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων.

«Η πανδημία της COVID-19 ανέδειξε περαιτέρω τη σημασία των βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων για τους πολίτες», δήλωσε η Iliana Ivanova, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδια για την επισκόπηση. «Παρατηρούμε ότι οι ενήλικες με υψηλότερα επίπεδα ψηφιακών ικανοτήτων βρίσκουν ευκολότερα δουλειά· έχουν επίσης υψηλότερες απολαβές σε σύγκριση με τους λιγότερο ειδικευμένους συναδέλφους τους. Από την επισκόπησή μας προκύπτει ότι η ΕΕ έχει μεν προ πολλού αναγνωρίσει τη σημασία των βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων για όλους τους πολίτες, ωστόσο μένει να γίνουν ακόμη πολλά. Τώρα είναι η ιδανική στιγμή να φέρουμε στην επιφάνεια το ζήτημα αυτό και ευελπιστώ ότι τα κύρια ενδιαφερόμενα μέρη θα θεωρήσουν χρήσιμη την επισκόπησή μας ενόψει της έναρξης της νέας περιόδου προγραμματισμού 2021‑2027».

Η εκπαίδευση και η επαγγελματική κατάρτιση εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Ωστόσο, το ψηφιακό χάσμα μεταξύ ενηλίκων με και χωρίς βασικές ψηφιακές δεξιότητες εμφανίζει σημαντικές διακυμάνσεις μεταξύ των κρατών μελών. Σύμφωνα με τους δείκτες που χρησιμοποιεί η Επιτροπή, τα επίπεδα βασικής ψηφιακής ικανότητας εντός των κρατών μελών δεν έχουν βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.

Από το 2015 και έπειτα, η Επιτροπή έλαβε σειρά μέτρων για τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων των πολιτών. Αποτέλεσμα αυτού ήταν, μεταξύ του 2016 και του 2018, τα εθνικά σχέδια που καταρτίστηκαν στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Συνασπισμός για τις ψηφιακές δεξιότητες και θέσεις εργασίας» να προσφέρουν σε σχεδόν 11 εκατομμύρια Ευρωπαίους από όλες τις ηλικιακές ομάδες την ευκαιρία να βελτιώσουν τον ψηφιακό γραμματισμό τους. Ωστόσο, περίπου οι μισοί από αυτούς ήταν μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με τον αντίκτυπο των δραστηριοτήτων αυτών στους στόχους της εν λόγω πρωτοβουλίας.

Οι δραστηριότητες στον συγκεκριμένο τομέα των βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων για τους ενήλικες αποτελούν συνήθως μέρος ευρύτερων πρωτοβουλιών. Καθίσταται έτσι αδύνατο σε γενικές γραμμές να προσδιοριστεί το σύνολο των κονδυλίων της ΕΕ που δαπανώνται αποκλειστικά στον τομέα αυτό. Ωστόσο, από τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει ότι η χρηματοδότηση ειδικά για την αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων των ενηλίκων είναι σχετικά χαμηλή: για παράδειγμα, τα έργα που αφορούσαν συγκεκριμένα την ψηφιακή κατάρτιση στα κράτη μέλη αντιπροσώπευαν μόνο το 2% περίπου της συνολικής χρηματοδότησης του ΕΚΤ την περίοδο 2014‑2020, μολονότι επρόκειτο για τομέα προτεραιότητας.

Για την περίοδο 2021‑2027, η Επιτροπή έθεσε για πρώτη φορά ειδικό στόχο για την αύξηση του ποσοστού των πολιτών με βασικές ψηφιακές δεξιότητες από 56% το 2019 σε 70% το 2025. Προς διευκόλυνση των νομοθετών και των αρχών που εμπλέκονται στον προγραμματισμό και στην υλοποίηση προγραμμάτων, οι ελεγκτές επισημαίνουν ορισμένες προκλήσεις. Αυτές αφορούν τη διάθεση συγκεκριμένων ποσών για μελλοντικά προγράμματα της ΕΕ, τον καθορισμό επιμέρους στόχων και οροσήμων και τη συνεπή αξιολόγηση των ψηφιακών δεξιοτήτων σε ένα συνεχώς και ταχέως μεταβαλλόμενο ψηφιακό περιβάλλον.