Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ έχει ενθαρρύνει ιδιωτικά την Ουκρανία να εντείνει τις επιθέσεις σε βάθος εντός ρωσικού εδάφους, φτάνοντας στο σημείο να ρωτήσει τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι εάν θα μπορούσε να πλήξει τη Μόσχα, σε περίπτωση που οι ΗΠΑ παρείχαν όπλα μακρού βεληνεκούς, σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times την Τρίτη, το οποίο επικαλείται πρόσωπα που έχουν λάβει σχετική ενημέρωση για τις συνομιλίες.
Η εφημερίδα, επικαλούμενη δύο άτομα με γνώση της συζήτησης μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι, αναφέρει ότι ο Αμερικανός πρόεδρος ρώτησε τον Ουκρανό ομόλογό του εάν θα μπορούσε να πλήξει στρατιωτικούς στόχους βαθιά εντός της Ρωσίας, σε περίπτωση που του παρασχεθούν τα κατάλληλα όπλα.
Η συζήτηση, η οποία έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής συνδιάλεξης της 4ης Ιουλίου μεταξύ των ηγετών των ΗΠΑ και της Ουκρανίας, σηματοδοτεί μια μεγάλη απόκλιση από την προηγούμενη στάση του Τραμπ για τον πόλεμο της Ρωσίας και την προεκλογική του υπόσχεση να τερματίσει την εμπλοκή των ΗΠΑ σε ξένες συγκρούσεις.
Αν και παραμένει ασαφές αν η Ουάσιγκτον θα παραδώσει τέτοια όπλα, η συζήτηση υπογραμμίζει την απογοήτευση του Τραμπ για την άρνηση του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν να συμμετάσχει σε συνομιλίες κατάπαυσης του πυρός που πρότεινε ο Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος κάποτε είχε ορκιστεί να επιλύσει τον πόλεμο σε μία ημέρα.
Η συζήτηση με τον Ζελένσκι στις 4 Ιουλίου επισπεύσθηκε από το τηλεφώνημα του Τραμπ με τον Πούτιν μια ημέρα νωρίτερα, το οποίο ο Αμερικανός πρόεδρος χαρακτήρισε «κακό».
Κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης με αξιωματούχους του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας και μεσάζοντες από κυβερνήσεις του ΝΑΤΟ, ο Ζελένσκι έλαβε έναν κατάλογο συστημάτων κρούσης μεγάλου βεληνεκούς που θα μπορούσαν ενδεχομένως να διατεθούν στην Ουκρανία μέσω μεταβιβάσεων από τρίτους.
Η συμφωνία θα επέτρεπε στον Τραμπ να παρακάμψει το τρέχον πάγωμα από το Κογκρέσο της άμεσης στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ, εγκρίνοντας πωλήσεις όπλων σε Ευρωπαίους συμμάχους, οι οποίοι στη συνέχεια θα προωθούσαν τα συστήματα στο Κίεβο.
Οι Ουκρανοί είχαν ζητήσει πυραύλους Tomahawk, πυραύλους κρουζ ακριβείας με βεληνεκές περίπου 1.600 χιλιομέτρων. Αλλά η κυβέρνηση Τραμπ -όπως και η κυβέρνηση Μπάιντεν- είχε ανησυχίες για την έλλειψη αυτοσυγκράτησης της Ουκρανίας, δήλωσε άτομο που γνωρίζει τη λίστα που μοιράστηκε με τον Ζελένσκι.
Κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης στο Οβάλ Γραφείο με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε τη Δευτέρα, ο Τραμπ ανακοίνωσε ένα σχέδιο για την παροχή στην Ουκρανία συστημάτων αεράμυνας Patriot και πυραύλων αναχαίτισης, αλλά δεν αποκάλυψε καμία αποστολή άλλων οπλικών συστημάτων.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ δήλωσε ότι είναι «πολύ δυσαρεστημένος» με τη Ρωσία και τον πρόεδρό της για την έλλειψη προόδου προς μια συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου. «Είμαι απογοητευμένος από τον πρόεδρο [Βλαντίμιρ] Πούτιν, διότι πίστευα ότι θα είχαμε καταλήξει σε συμφωνία πριν από δύο μήνες».
Ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, αναπληρωτής πρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας και πρώην αναπληρωτής πρόεδρος του Πούτιν, απέκρουσε την απόφαση του Τραμπ. «Ο Τραμπ εξέδωσε ένα θεατρικό τελεσίγραφο προς το Κρεμλίνο... Η Ρωσία δεν ενδιαφέρθηκε», έγραψε ο Μεντβέντεφ στο Χ.
Δύο από τους ανθρώπους που ενημερώθηκαν για την κλήση μεταξύ του Τραμπ και του Ζελένσκι και είναι εξοικειωμένοι με τις συζητήσεις ΗΠΑ-Ουκρανίας για τη στρατιωτική στρατηγική δήλωσαν ότι ένα όπλο που συζητήθηκε ήταν το Τακτικό Σύστημα Πυραύλων Στρατού ή Atacms.
Η Ουκρανία έχει χρησιμοποιήσει πυραύλους Atacms που προμηθεύονται οι ΗΠΑ με βεληνεκές έως και 300 χιλιόμετρα για να πλήξει στόχους σε κατεχόμενα από τη Ρωσία εδάφη και, σε ορισμένες περιπτώσεις, βαθύτερα στο εσωτερικό της Ρωσίας. Οι Atacms μπορούν να εκτοξευθούν από τα πυραυλικά συστήματα HIMARS που παρέδωσε η κυβέρνηση Μπάιντεν στην Ουκρανία. Αλλά δεν πετούν αρκετά μακριά ώστε να φτάσουν στη Μόσχα ή την Αγία Πετρούπολη.
Η Ρωσία έχει επανειλημμένα απειλήσει να επιτεθεί σε δυτικούς στόχους ως απάντηση στις δυτικές προμήθειες προηγμένου οπλισμού στην Ουκρανία, αλλά δεν το έχει κάνει ακόμη.
Αφού η Ουκρανία χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το σύστημα Atacms για να πλήξει στρατιωτικούς στόχους εντός του ρωσικού κυρίαρχου εδάφους τον περασμένο Νοέμβριο, ο Πούτιν δήλωσε ότι ο πόλεμος είχε «αποκτήσει στοιχεία παγκόσμιας φύσης» και απάντησε με δοκιμαστική εκτόξευση του Oreshnik, ενός πειραματικού πυραύλου μεσαίου βεληνεκούς, στην πόλη Dnipro.
Ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε ότι η Μόσχα έχει το δικαίωμα «να χρησιμοποιεί τα όπλα μας εναντίον στρατιωτικών εγκαταστάσεων χωρών που επιτρέπουν τη χρήση των όπλων τους εναντίον των εγκαταστάσεών μας, και σε περίπτωση που η επιθετική δράση κλιμακωθεί, θα απαντήσουμε εξίσου αποφασιστικά και συμμετρικά».
Μετά τα χτυπήματα των Atacms, η Ρωσία δημοσίευσε επίσης μια επικαιροποιημένη έκδοση του πυρηνικού της δόγματος που μείωσε το όριο για πιθανή χρήση. Οι αλλαγές θα μπορούσαν να οραματίζονται ένα ρωσικό πυρηνικό πρώτο χτύπημα κατά των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλίας -των τριών πυρηνικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ- ως απάντηση στα χτυπήματα της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας με όπλα όπως οι πύραυλοι Atacms και Storm Shadow.
Η Ουάσιγκτον έχει κατά καιρούς προειδοποιήσει την Ουκρανία να μην τα χρησιμοποιήσει για να πλήξει βαθιά μέσα στη Ρωσία, αλλά οι περιορισμοί αυτοί φαίνεται να χαλαρώνουν τώρα.
Η Ουκρανία έχει χρησιμοποιήσει ως επί το πλείστον τα δικά της, εγχώριας παραγωγής, μη επανδρωμένα αεροσκάφη μεγάλου βεληνεκούς για να πλήξει στρατιωτικούς στόχους βαθιά μέσα στη Ρωσία, που βοηθούν στην τροφοδοσία της πολεμικής της μηχανής.
Η πιο τολμηρή της επίθεση έγινε στις αρχές Ιουνίου, όταν η υπηρεσία ασφαλείας SBU της Ουκρανίας εξαπέλυσε πλήθος μη επανδρωμένων αεροσκαφών αυτοκτονίας, κρυμμένα μέσα σε προκατασκευασμένα σπίτια, τα οποία πέρασε λαθραία στη Ρωσία και επιτέθηκε στον στόλο των στρατηγικών βομβαρδιστικών της χώρας.
Τα αεροσκάφη αυτά είχαν χρησιμοποιηθεί στους βομβαρδισμούς της Μόσχας κατά των ουκρανικών πόλεων καθ' όλη τη διάρκεια του πολέμου. Τουλάχιστον 12 αεροσκάφη υπέστησαν σοβαρές ζημιές ή καταστράφηκαν στην επιχείρηση που το Κίεβο ονόμασε Spiderweb.