Θα ήταν αδύνατο, όσο και να προσπαθήσει κάποιος, να ανακαλύψει κάποιο κλάδο της οικονομίας που να έχει μείνει ανεπηρέαστος από την ψηφιακή επανάσταση, ενώ ταυτόχρονα τα όρια των παραδοσιακών κλάδων διαβρώνονται συστηματικά από την εισβολή επιχειρήσεων άλλων κλάδων.
Το φαρμακείο το τελευταίο διάστημα -και ειδικά από την έναρξη της πανδημίας- έχει μπει σε τροχιά αλλαγής και, από χώρος εκτέλεσης συνταγών, μετασχηματίζεται εμπλουτίζοντας συστηματικά τον ρόλο του με παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.
Κάποιες από τις νέες τάσεις στον χώρο της υγείας αφήνουν χώρο για ενεργότερη συμμετοχή του φαρμακοποιού, όπως είναι η μετατόπιση της εστίασης της περίθαλψης από τη θεραπεία προς την πρόληψη. Παράλληλα, η ανεπάρκεια -και το υψηλό κόστος- των νοσοκομειακών κλινών κατευθύνει τη φροντίδα στο σπίτι ή στην κοινότητα, δίνοντας στον φαρμακοποιό περισσότερο ρόλο στο Home Care.
Για να επιδοθεί σε αυτό τον νέο ρόλο ο φαρμακοποιός θα πρέπει να απαλλαγεί από χρονοβόρες διαχειριστικές διαδικασίες, όπως π.χ. η διαχείριση των αγορών και η αποτελεσματικότερη αναπλήρωση των αποθεμάτων του (με κυριότερο θέμα τη διαχείριση της μεγαλύτερης «σπαζοκεφαλιάς», που είναι οι ελλείψεις φαρμάκων).
Εκτός αυτών, ο φαρμακοποιός καλείται να διαχειριστεί σήμερα πολλές και επαναλαμβανόμενες διαδικασίες για τη διαχείριση του φαρμακείου (οικονομική διαχείριση, cash flow κ.λπ.) που του αποσπούν πολύτιμο χρόνο, τον οποίο θα πρέπει να διαθέτει πιο εποικοδομητικά υπηρετώντας τον βασικό του ρόλο, που είναι η φαρμακευτική φροντίδα του ασθενούς πελάτη του.
Όλες αυτές οι νέες ανάγκες των φαρμακείων-πελατών του χονδρεμπορίου απαιτούν την υποστήριξη του φαρμακείου, ενώ δημιουργούν κρίσιμες επιχειρηματικές ευκαιρίες στις φαρμακαποθήκες, δίνοντάς τους τη δυνατότητα παροχής υπηρεσιών προς τα φαρμακεία.
Αυτές οι ανάγκες, όμως, απαιτούν αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, όπως είναι η μηχανική μάθηση και η τεχνητή νοημοσύνη, με τη δημιουργία έξυπνων πλατφορμών που θα δίνονται στη διάθεση των φαρμακείων, με παράλληλη παροχή υπηρεσιών υποστήριξης.
Όμως, ο μετασχηματισμός και η αναβάθμιση του ρόλου του χονδρεμπορίου είναι κρίσιμος και για τη φαρμακοβιομηχανία. Η πολυεπίπεδη κρίση του πολέμου της Ουκρανίας (ενεργειακή, πρώτων υλών, τελικών προϊόντων, εφοδιασμού, οικονομική κ.λπ.) δημιουργεί πολύ πιο έντονα προβλήματα -σε μια ήδη προβληματική φαρμακευτική αγορά από πλευράς ελλείψεων- στην παραγωγή δραστικών ουσιών και φαρμάκων, αλλά φυσικά και στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Με αυτά τα δεδομένα, ξεπηδά έντονα η ανάγκη της φαρμακοβιομηχανίας για υψηλής ακρίβειας διαχείριση των αποθεμάτων φαρμάκων σε παγκόσμια επίπεδο. Χάνονται κάθε χρόνο τεράστιες ποσότητες με ληγμένα φάρμακα, με πολύ μεγάλες οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Το χονδρεμπόριο φαρμάκου, με τη μοναδική θέση στο κέντρο της εφοδιαστικής αλυσίδας, έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει την πρόσβασή του στα πολύτιμα Big Data, η επεξεργασία των οποίων αποτελεί κρίσιμη πληροφόρηση για τη φαρμακοβιομηχανία στην αποτελεσματικότερη διαχείριση των αποθεμάτων.
Θα μπορεί η online καταγραφή και επεξεργασία των δεδομένων να οδηγήσει σε ακριβέστερη πρόβλεψη της κατανάλωσης φαρμάκων και φυσικά στη μείωση των ελλείψεων και ληξιπρόθεσμων, με έγκαιρη αναδιανομή τους, απαλλάσσοντας από τεράστια κόστη και τα προς καταστροφή αποθέματα.
Αν και ο κλάδος των φαρμακαποθηκών στην Ελλάδα ήταν ο πρώτος στο χώρο των Logistics που επένδυσε σε ρομποτική τεχνολογία (πάνω από 25ετία!), δεν εξελίχθηκε τεχνολογικά κατά το επόμενο διάστημα με τον ίδιο ρυθμό των 3PL επιχειρήσεων.
Σήμερα, λίγες εταιρείες επενδύουν και προετοιμάζονται για να αντιμετωπίσουν τις ειδικές συνθήκες που απαιτεί η φαρμακοβιομηχανία για αποθήκευση και διανομή στα νέα βιοτεχνολογικά φαρμακευτικά σκευάσματά της. Ταυτόχρονα, η πολυδιάσπαση του χώρου σε πολλές και μικρές επιχειρήσεις δυσκολεύει πολύ την αντιμετώπιση των αυξημένων απαιτήσεων της φαρμακευτικής αγοράς.
Όλο αυτό το τοπίο της ελληνικής χονδρεμπορικής αγοράς αποτελεί πρόκληση - έτσι ελλοχεύει η είσοδος νέων παικτών, είτε από τον χώρο της φαρμακευτικής προχονδρεμπορικής διανομής είτε από τον χώρο των μεγάλων ευρωπαϊκών εταιρειών Logistics και Courier.
Εκτός των άλλων, η πανδημία και οι περιορισμοί της έθεσαν νέους κανόνες στις καθημερινές αγοραστικές συνήθειες των πολιτών. Ο καταναλωτής έχει μάθει να παραγγέλνει από το smartphone του και να περιμένει να παραλάβει στον χώρο του, εντός της επομένης -το πολύ- ώρας. Η τάση του «Last mile delivery» αξιοποιείται ήδη και από πελάτες των φαρμακείων (στα καταναλωτικά προϊόντα) μέσω δραστηριοποίησης μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών, με πλατφόρμες που διευρύνουν ολοένα και περισσότερο την γκάμα των διακινουμένων προϊόντων, αξιοποιώντας την τεχνητή νοημοσύνη και προηγμένα συστήματα marketing για τον εντοπισμό των αγοραστικών αναγκών του κοινού.
Οι φαρμακαποθήκες, αν και έχουν καλή και πολύχρονη πείρα στο γρήγορο delivery, δεν έχουν τολμήσει ακόμα καν να σκεφθούν την ανάληψη τέτοιων υπηρεσιών για λογαριασμό των φαρμακείων-πελατών τους, χάνοντας μια επιχειρηματική ευκαιρία.
Η αγορά παρουσιάζει ευκαιρίες, αλλά αυτές μπορούν να μετατραπούν γρήγορα σε απειλές -κι αυτό γιατί η αγορά δεν επιτρέπει καθυστερήσεις και κενά. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός θεωρείται προάγγελος ενός ολοκληρωμένου επιχειρηματικού μετασχηματισμού, όμως απαιτεί χρόνο και επενδύσεις. Μένει να φανεί ποιες από τις σημερινές επιχειρήσεις έχουν εντοπίσει αυτές τις ευκαιρίες για να αξιοποιήσουν την ψηφιακή τεχνολογία μέσα από στρατηγικές συνεργασίες.
*O Θανάσης Μουχτής είναι Γενικός Διευθυντής Ομίλου ΠΕΙΦΑΣΥΝ