Καβγάδες και... εγκλήματα στον δρόμο προς την κάλπη

Όποιος παρακολούθησε το ξεκατίνιασμα που διεξήχθη στη Βουλή με αφορμή την ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, συνειδητοποιεί ποιο είναι το επίπεδο του πολιτικού προσωπικού που καλείται να διοικήσει εκατέρωθεν και κατ’ εξακολούθηση τη χώρα.

Η συζήτηση κατέληξε εμπλέκοντας νεκρούς προγόνους και οικογενειακές καταβολές μέχρι τη Χούντα και την Κατοχή. Τι και αν οικογενειακή ευθύνη δεν υπάρχει. Χρησιμοποιήθηκε όλο το προσωποπαγές (και συνήθως fake) συκοφαντικό ρεπερτόριο που έχει συσσωρευτεί στη ζούγκλα των κοινωνικών δικτύων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, αυτός που σε απογοητεύει, είναι όποιος εκτιμάς περισσότερο. Το επιχείρημα «μιλάω στη γλώσσα που καταλαβαίνει ο αλήτης» είναι πάντα μια φτηνή δικαιολογία.

Ή τους τελειώνουμε ή μας τελειώνουν (και αντίστροφα)

Ο πολιτικός στόχος στην Ελλάδα είναι πάντα η εξόντωση του αντιπάλου. Να μπει στο χρονοντούλαπο, να ηττηθεί στρατηγικά, δηλαδή να εξαφανιστεί. Όσοι δεν παίρνουν μέρος στην αντιπαράθεση καλούνται αδιάφοροι ή ισαποστάκηδες• δεν υπάρχουν εναλλακτικές. Όμως το «Εμείς ή Αυτοί» εύκολα γίνεται «Αυτοί ή Εμείς». Δεν κρατάει ίσες αποστάσεις από άκρα όποιος αναζητεί μια άλλη ποιότητα του πολιτικού συστήματος. Κρατάει τις αποστάσεις που πρέπει από αυτούς που, αν αγνοήσεις τα χρώματα και τα αριστεροδεξιά πρόσημα, δεν είναι και τόσο διαφορετικοί όσο αυτοδιαφημίζονται.

Ο καβγάς και το πάπλωμα

Τα δύο κόμματα που επιδιώκουν την κυβερνητική εξουσία διαγωνίζονται για το ποιος θα πρωτοπιστωθεί «φιλολαϊκά» μέτρα όπως η μη μείωση των συντάξεων ή η διατήρηση του «αφορολόγητου». Πρόκειται για βραχυπρόθεσμο ανταγωνισμό ψήφων, με μακροπρόθεσμο διακύβευμα το μέλλον της χώρας.

Όλες οι μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το ισχύον ασφαλιστικό σύστημα δεν είναι διατηρήσιμο για οικονομικούς και δημογραφικούς λόγους. Και όμως, η χρεοκοπημένη Ελλάς διανέμει πανηγυρικά «13η σύνταξη» (χαϊδεύοντας τη μεγαλύτερη κατηγορία ψηφοφόρων). Κανένας πολιτικός δεν τολμά να διαφωνήσει, πόσο μάλλον να καταψηφίσει στη Βουλή.

Θα συμφωνήσω με τον οικονομολόγο Αρίστο Δοξιάδη, ο οποίος χαρακτήρισε την (προεκλογική) παροχή «οικονομικό έγκλημα κατά των νέων», προσθέτοντας: «Η αύξηση της δαπάνης για συντάξεις στη σημερινή Ελλάδα είναι δανεικά κι αγύριστα από τους ανέργους και από τους εργαζόμενους προς τους συνταξιούχους» (Twitter 8/5/19).

Αντί η συζήτηση να γίνεται για τα αναγκαία μέτρα που θα ξεκολλήσουν τη χώρα από το τέλμα της στασιμοχρεοκοπίας, ο ανταγωνισμός έχει μεταφερθεί στο γήπεδο του ποιος θα είναι πιο ευχάριστος στην άγρα ψηφοφόρων εθισμένων σε παροχές. Επειδή τα οικονομικά περιθώρια είναι εποπτευόμενα από το εξωτερικό, διεξάγεται ένας διαγωνισμός ομορφιάς.

Ο ισχυρισμός ότι «εμείς θα εφαρμόσουμε τα μέτρα γιατί έχουμε πλεονέκτημα λόγω φιλοεπιχειρηματικής φιλοσοφίας» είναι αυθαίρετος. Πρόκειται για αναπόδεικτο επιχείρημα, όπως είναι και το (φαινομενικά) αντίθετό του, «εμείς θα τα καταφέρουμε καλύτερα, γιατί διαθέτουμε ηθικό πλεονέκτημα αριστερής καταγωγής». Πρέπει πάντα να κρίνουμε τους πολιτικούς -και όχι μόνο- από το τι κάνουν και όχι από το τι λένε.

Ποιοι θα εκλεγούν στις ευρωεκλογές;

Βρισκόμαστε μπροστά στις πιο κρίσιμες εκλογές της ΕΕ και ετοιμαζόμαστε να στείλουμε στο Ευρωκοινοβούλιο τους πιο δημοφιλείς υποψήφιους (που συχνά είναι και οι χειρότεροι). Για να μπορέσουν κόμματα χωρίς αρχές και διαδικασίες να βολέψουν χίλιους δυο σαρανταδυό στο ψηφοδέλτιο, καθιέρωσαν την επιλογή του σταυρού και κάπως έτσι θα μας εκπροσωπήσουν στην Ευρώπη τραγουδιστές, ποδοσφαιριστές και τηλεπερσόνες.

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι αυτοί που εκλέγονται είναι καθρέφτης της κοινωνίας μας. Ακόμη και έτσι να είναι, θα έπρεπε να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις αποκλεισμού των ανίκανων και διευκόλυνσης των κατάλληλων. Αυτό κάνει κάθε οργανισμός, ανεξαρτήτως μεγέθους. Η ποιότητα δύο δεκάδων πολιτικών που στέλνουμε (συχνά για πέντε χρόνια διακοπές) στο Ευρωκοινοβούλιο επηρεάζει δυσανάλογα εκατομμύρια Έλληνες.

Το πελατειακό κομματικό κράτος εξακολουθεί να κυριαρχεί (και να μας πνίγει)

Γιατί νομίζετε ότι οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες έχουν ένα υπουργικό συμβούλιο 15 ατόμων και εμείς διαθέτουμε 55 υπουργούς (με ή άνευ χαρτοφυλακίου), υφυπουργούς, αναπληρωτές; Πώς είναι δυνατόν να αποφευχθεί η επικάλυψη αρμοδιοτήτων, όταν διατηρούμε τέτοια δομή Λεβιάθαν, ακόμη και για να πουλήσουμε υπουργεία-καθρεφτάκια (Βορείου Ελλάδας) στους «ιθαγενείς» της Θεσσαλονίκης;

Όταν ένα κόμμα εκλέγεται αυτοδύναμα, διαθέτει τουλάχιστον 150 βουλευτές. Εξαιρώντας όσους είναι αγράμματοι (υπήρξε βουλευτής-πρώην ποδοσφαιριστής που δυσκολεύτηκε να διαβάσει τον -μοναδικό- λόγο του στο Κοινοβούλιο) και κάποιους που δεν έχουν απολύτως κανένα προσόν ή φιλοδοξία διοίκησης, τότε απομένουν καμία εκατοστή (με μόνιμο έναν πρώην πρωθυπουργό που παρευρίσκεται στη Βουλή στα διαλείμματα από τις ταβέρνες).

Ο εκάστοτε πρωθυπουργός, διαθέτοντας και το όπλο των ανασχηματισμών, μπορεί να βολέψει όλους τους επίδοξους κομματικούς βαρόνους ή να «προσελκύει» όσους αντιπάλους δήλωναν μέχρι και πριν μερικές εβδομάδες ότι δεν θα συνεργάζονταν (όπως η περίπτωση Θεοχαρόπουλου, χωρίς να είναι η μοναδική). Και αυτό είναι η κορυφή του παγόβουνου καθώς ακολουθούν οι χιλιάδες κομματικοί διορισμοί που κάνει το κυβερνών κόμμα από την πρώτη στιγμή που θα επικρατήσει.

Catch-22

Γκρινιάζουμε γιατί δεν μοιάζουμε με τις αναπτυγμένες χώρες, όταν ταυτοχρόνως αποφεύγουμε όλες τις θεσμικές πολιτικές δομές που αυτές διαθέτουν, γιατί «έχουμε εθνικές ιδιαιτερότητες». Το πολιτικό μας σύστημα έχει την ίδια διαφορά ποιότητας όση χάσκει ανάμεσα στο ελληνικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκών χωρών.

Άλλωστε το ποδόσφαιρο και οι πολιτικοί μας θεσμοί αποτελούν μέρος του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού (και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους με διαμεσολάβηση τα εγχώρια Μέσα Ενημέρωσης). Όταν αλλού ο τελικός Κυπέλλου είναι γιορτή του ποδοσφαίρου, εδώ καταρρίπτουμε κάθε παγκόσμιο ρεκόρ καθώς οι αστυνομικοί είναι τριπλάσιοι (3.000) από τους θεατές ενός κεκλεισμένων των θυρών αγώνα!

Η Ελλάδα είναι παγιδευμένη σε μια κατάσταση Catch-22 (σ.σ. φαύλος κύκλος, δες περισσότερα εδώ). Για να βελτιωθεί η χώρα, χρειάζεται βαθιές θεσμικές αλλαγές που πρέπει να ξεκινήσουν από το πολιτικό προσωπικό που έχει την εξουσία• αλλά αυτοί που αναδεικνύονται δεν έχουν καμία διάθεση ή ικανότητα για κάτι τέτοιο.

Πρόκειται για ένα πρόβλημα που για να λυθεί, προϋποθέτει την επίτευξη αμοιβαίως αλληλοαποκλειόμενων καταστάσεων.

* Ο Κώστας Μαρκάζος είναι οικονομολόγος, συγγραφέας του βιβλίου «ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ» (εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη)