Wolf: Η κρίσιμη επιλογή για να σωθεί η Δημοκρατία

Ο Μπόρις Τζόνσον κέρδισε την εκστρατεία του Brexit και τις γενικές εκλογές, όχι επειδή γνώριζε πώς να κυβερνήσει, αλλά επειδή ήξερε πώς να διασκεδάσει. Αν η νυν κυβέρνηση αποτύχει, ο διάδοχος θα είναι μια καλύτερη κυβέρνηση ή ένας λαϊκιστής διασκεδαστής; Στοιχηματίζω το δεύτερο, με πιθανόν καταστροφικά μακροπρόθεσμα αποτελέσματα, όπως συμβαίνει τώρα στις ΗΠΑ.

Μπορεί ήδη να είναι πολύ αργά. Αλλά θα πρέπει να προσπαθήσουμε να αποτρέψουμε αυτό το αποτέλεσμα. Για να το κάνουμε, πρέπει να ξεκινήσουμε με ό,τι συμβαίνει τώρα στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Η κυβέρνηση Στάρμερ έχει καλές προθέσεις. Αλλά ήταν θλιβερά απροετοίμαστη να κυβερνήσει. Μέρος της εξήγησης ήταν η τόσο μακρά περίοδος στην οποία βρίσκονταν στην αντιπολίτευση. Η κυβέρνηση είναι αναπόφευκτα πολύ άπειρη, όπως ήταν και το 1997 και το 2010.

Υπάρχει, όμως, ένας περαιτέρω περιορισμός: οι αντιπολιτεύσεις υποχρηματοδοτούνται διαχρονικά. Δεν υποστηρίζονται ως κυβερνήσεις εν αναμονή, αλλά ως μικροί ιδιωτικοί οργανισμοί που προσπαθούν να κερδίσουν τις εκλογές. Αλλά αυτοί οι μικροί οργανισμοί, στην περίπτωση που εκλεγούν, θα πρέπει να δώσουν κατεύθυνση σε ένα περίπλοκο κράτος που, στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου, δαπανά πάνω από το 40% του ΑΕΠ και παρέχει όλα τα πλαίσια εντός των οποίων λειτουργεί η χώρα.

Είναι μια τεράστια ευθύνη για την οποία είναι απροετοίμαστοι, τόσο ατομικά, όσο και θεσμικά. Για αυτό, αναμφίβολα, οι (νέες) κυβερνήσεις αρχίζουν συμπεριφερόμενες σαν τους λαγούς μπροστά στα μεγάλα φώτα του αυτοκινήτου, είτε καθυστερώντας υπερβολικά να αποφασίσουν τι θα κάνουν ή πηδώντας υπερβολικά γρήγορα προς κακές αποφάσεις.  

Αυτό δεν αποτελεί κριτική της δημοκρατίας καθεαυτής. Ναι, έχει πολλές αδυναμίες. Αλλά καμία από αυτές δεν είναι τόσο μεγάλη όσο αυτές του δεσποτισμού. Ωστόσο, πρέπει να αναγνωρίσουμε πως οι αντιπολιτεύσεις χρειάζονται πολλή βοήθεια προκειμένου να προετοιμαστούν για το έργο που μπορεί να αντιμετωπίσουν.

Χρειάζεται να καταλάβουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τώρα οι χώρες τους. Χρειάζεται να επεξεργαστούν μεταρρυθμίσεις που μπορεί να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα. Κυρίως, πρέπει να γνωρίζουν πώς να μετατρέψουν τις φιλοδοξίες σε πολιτικές, νομοθεσίες και θεσμικές αλλαγές.

Μέρος της λύσης πρέπει να είναι να γίνει η πολιτική μια πιο ελκυστική καριέρα για τους ικανούς. Ένα άλλο μέρος, όπως έχω υποστηρίξει αλλού, είναι να συμμετέχουν οι απλοί άνθρωποι στις (πολιτικές) διαβουλεύσεις, μέσω των συνελεύσεων των πολιτών.

Αλλά είναι επίσης ζωτικής σημασίας οι αντιπολιτεύσεις να διαθέτουν τους πόρους που χρειάζονται για να επεξεργάζονται εκ των προτέρων την πολιτική, από τις ιδέες μέχρι την εφαρμογή τους, ενόσω βρίσκονται στην αντιπολίτευση. Χωρίς αυτό, θα είναι εντελώς απροετοίμαστες. Τότε τους παίρνει πολύ χρόνο και η δημοφιλία τους χάνεται, καθώς οι αλλαγές έρχονται πολύ αργά.  

Αυτό που χρειάζεται τότε είναι μια μεγάλης κλίμακας δημόσια υποστήριξη, που να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ότι ένα πολιτικό κόμμα είναι βασικός θεσμός της διακυβέρνησης. Η ζωτικότητά του είναι ένα δημόσιο αγαθό. Ακόμα και τα κόμματα με τα οποία δεν συμφωνεί κανείς είναι μέρος αυτού του αγαθού, επειδή ο υγιής ανταγωνισμός είναι το ζητούμενο της δημοκρατίας.

Υπάρχουν δυο κίνδυνοι ως προς την στήριξη σε ιδιωτικό χρήμα: οι ανεπαρκείς πόροι και η διαφθορά. Το πρώτο θα ήταν μικρότερο αν τα βρετανικά think-tanks είχαν τους πόρους που έχουν τα αμερικανικά. Αλλά δεν τους έχουν και ούτε θα τους έχουν ποτέ. Επιπλέον, οι προτεραιότητες των think-tanks εξαρτώνται από εκείνες των πλούσιων και ισχυρών δωρητών. Αυτές μπορεί να ευθυγραμμίζονται με τις πραγματικές προτεραιότητες. Αλλά αυτό δεν μπορεί να είναι εγγυημένο.

Άρα, θα πρέπει να δημιουργήσουμε χρηματοδότηση για την αντιπολίτευση σε κλίμακα επαρκή για την εφεύρεση και δημιουργία πολιτικής και για την επίλυση πολλών προβλημάτων εφαρμογής, πριν την άνοδό τους στην εξουσία. Αυτό θα βελτίωνε την ποιότητα του δημόσιου διαλόγου και της διακυβέρνησης, καθιστώντας έτσι τη δημοκρατία μας πιο αποτελεσματική.

Σήμερα, η υποστήριξη είναι υπερβολικά περιορισμένη. Έτσι, η οικονομική βοήθεια προς τα κόμματα της αντιπολίτευσης «να εκτελούν τα κοινοβουλευτικά τους καθήκοντα» στη Βουλή των Κοινοτήτων (το λεγόμενο «short money») ορίστηκε σε μόλις 11,1 εκατ. στερλίνες για όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης για το 2024-2025, με τους Εργατικούς να παίρνουν μόλις 6,8 εκατ. στερλίνες. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης μπορεί επίσης να έχουν πρόσβαση σε δημόσιους υπάλληλους κατά την προεκλογική περίοδο. Αλλά ούτε αυτό είναι αρκετό.

Μπορώ να δω τρεις πιθανές βελτιώσεις. Η μια είναι να δημιουργηθεί μια διεύθυνση της αντιπολίτευσης που θα στελεχώνεται από δημόσιους υπάλληλους και εξωτερικούς ειδήμονες, η οποία θα είναι σχεδιασμένη ώστε να βοηθά την αντιπολίτευση να σχηματίζει τις προτάσεις της. Μια αντίρρηση είναι πως αυτό θα υπονόμευε την αμεροληψία της δημόσιας υπηρεσίας. Είναι επίσης ασαφές τι θα πρέπει να γίνει με τα πολλαπλά κόμματα της αντιπολίτευσης.

Μια δεύτερη πιθανότητα θα ήταν τα δημοσίως χρηματοδοτούμενα κομματικά think tanks, όπως γίνεται στη Γερμανία με το Konrad-Adenauer-Stiftung, το Friedrich-Ebert-Stiftung και άλλα.

Η τρίτη επιλογή θα ήταν η χρηματοδότηση των κομμάτων για να αναθέτουν έρευνες και την ανάπτυξη πολιτικών σε μεγάλη κλίμακα..

Η ισχυρότερη αντίρρηση είναι πως η μοναδική εστίαση της αντιπολίτευσης είναι ουσιαστικά να κερδίζει την εξουσία. Αν στην επιδίωξη της εξουσίας θεωρηθεί επιζήμια η ανάπτυξη και η συζήτηση μιας μελετημένης πολιτικής, τότε το δεύτερο πάντα θα εγκαταλείπεται. Αυτό, δυστυχώς, είναι απολύτως πιθανό. Πράγματι, φαίνεται όλο και πιο εύλογο στη σημερινή πολιτική. Αλλά το αποτέλεσμα θα είναι μια επίμονα κακή κυβέρνηση.

Η νίκη στις εκλογές δεν είναι αρκετή. Η Δημοκρατία πρέπει να προσφέρει επίσης αξιοπρεπή διακυβέρνηση.

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation