Τα σημάδια ήταν ορατά εδώ και χρόνια, σχεδόν σε όλη τη Δύση. Αυξανόμενη υπερχρέωση και μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα, μειούμενη συμμετοχή στην παγκόσμια οικονομική «πίτα», μετατόπιση της παραγωγής στην Ασία, μείωση αμυντικών δυνατοτήτων και αυξανόμενη κοινωνικοπολιτική αναταραχή.

Για πολλούς, σημείο καμπής αποτελεί η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Για άλλους, είναι η κατάρρευση των δίδυμων πύργων της Νέας Υόρκης το 2001.

Υπάρχουν κι εκείνοι που μιλούν για τα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν οι ΗΠΑ (και η Δύση συνολικά) πήραν την ιστορικά πρωτοφανή απόφαση να μετατρέψουν την Κίνα σε βιομηχανικό κολοσσό, δημιουργώντας τον μεγάλο αντίπαλό τους.

Έχουν κλείσει σχεδόν δύο μήνες από τότε που προειδοποιήσαμε ότι στην Ουκρανία, «Με ευθύνη της Ευρώπης, η ειρήνη θα αργήσει». Μέχρι τώρα, οι εξελίξεις μάς δικαιώνουν απολύτως.

Δυστυχώς, βρισκόμαστε στη φάση της ιλαροτραγωδίας. Οι πολιτικές ηγεσίες των μεγάλων κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Μεγάλης Βρετανίας εμφανίζονται να πρωταγωνιστούν σε ένα θέατρο του παραλόγου, στο πλαίσιο του οποίου προβάλλουν ανεδαφικές -έως και κωμικές για τους επαΐοντες- απαιτήσεις, συνοδεύοντάς τες με εξίσου ανεδαφικές απειλές, απέναντι στη Ρωσία.

«Η Δημοκρατία είναι το χειρότερο πολίτευμα, με εξαίρεση όλα τα άλλα που έχουν δοκιμαστεί κατά καιρούς», είχε πει ο Ουίνστον Τσόρτσιλ. Για πολλούς, τα τελευταία χρόνια, το μεγάλο της ελάττωμα έγκειται στο ότι κάθε πολίτης έχει μία ψήφο. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από τους χαρακτηρισμούς που αποδίδουν εκπρόσωποι του κατεστημένου σε όσους ψηφίζουν «αντισυστημικά».

Οι τελευταίοι αποκαλούνται απαξιωτικά από ψεκασμένοι έως και φασίστες, στην καλύτερη περίπτωση ως «αφελείς», που πέφτουν στο δόκανο του λαϊκισμού, επηρεασμένοι από τα «κοινωνικά δίκτυα». Λες και στις δεκαετίες του 20ού αιώνα, είχαμε πολίτες με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο και δείκτη νοημοσύνης.

«Οσα λέει ο Ντόναλντ Τραμπ πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σοβαρά αλλά όχι κυριολεκτικά». Το απόφθεγμα αυτό, που αποδίδεται σε ένα σχόλιο δημοσιογράφου του αμερικανικού «The Atlantic» το 2016, επιβεβαιώθηκε και πάλι πρόσφατα, μέσα από τη διαπραγμάτευση για τη δημιουργία κοινού σχήματος ανασυγκρότησης της Ουκρανίας.

Την οποία αξίζει να δούμε προσεκτικά, επειδή προσεχώς θα προκύψουν σημαντικότερες διεθνείς διαπραγματεύσεις για την αναδιάρθρωση του διεθνούς οικονομικού και γεωπολιτικού συστήματος, με προμετωπίδα τους δασμούς.

Η τραγωδία των μνημονίων έχει και μια θετική παρενέργεια στις μέρες μας. Η Ελλάδα διαθέτει πλεονασματικούς προϋπολογισμούς, πολύ μεγάλο αλλά «προστατευμένο» χρέος και παρουσιάζει ποσοστά ανάπτυξης σαφώς μεγαλύτερα από τα περισσότερα κράτη της Ευρωζώνης. Αποτελεί, στη σημερινή συγκυρία, μια από τις θετικές «εξαιρέσεις» της Ευρώπης.

Όπως δείχνει το παρακάτω γράφημα, η χώρα μας κατατάσσεται 4η από πλευράς πλεονάσματος, σε σχέση με το ΑΕΠ, στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Έχει ακόμη το υψηλότερο ποσοστό χρέους προς το ΑΕΠ, αλλά το μεγαλύτερο μέρος αυτού του χρέους είναι προς τους εταίρους μας και όχι τις αγορές. Αφορά μακροχρόνιες λήξεις (μέσος όρος 17 έτη) και επιτόκια τα οποία στο σκέλος που έχει να κάνει με το EFSF και τον ESM, δηλαδή το 62% του συνολικού χρέους, κινούνται στο 1,2-1,3%. Πολύ χαμηλότερα από τον πληθωρισμό.