Τις… Κασσάνδρες που έκαναν λόγο για μία από τις χειρότερες χρονιές στην πρόσφατη ιστορία του κατασκευαστικού κλάδου φαίνεται να επιβεβαιώνουν τα αποτελέσματα των εισηγμένων τεχνικών εταιριών για το πρώτο τρίμηνο του 2010.

Μάλιστα, πολλές από αυτές εξετάζουν πλέον σοβαρά το ενδεχόμενο να προχωρήσουν σε νέα αναδιάρθρωση της δομής των ομίλων τους με στόχο να περιορίσουν κατά το δυνατόν τα έξοδά τους στη δύσκολη αυτή συγκυρία.

Το αρνητικό πρόσημο στις περισσότερες ποσοστιαίες μεταβολές μεγεθών μεταξύ του φετινού και του περυσινού τριμήνου δεν αφήνει κανένα περιθώριο για αμφισβήτηση των δυσοίωνων προβλέψεων, ιδίως δε από τη στιγμή που δεν υπάρχει καμία ουσιαστική εξέλιξη στο μέτωπο της ανάθεσης νέων δημοσίων έργων που θα τόνωναν πολύ σύντομα την κατασκευαστική αγορά.

Με βάση λοιπόν τα ενοποιημένα στοιχεία των εισηγμένων κατασκευαστικών εταιριών, ο συνολικός κύκλος εργασιών τους φέτος ήταν μειωμένος κατά 13,1%, καθώς διαμορφώθηκε στα 902,5 εκατ. ευρώ έναντι 1,03 δισ. ευρώ που ήταν τον προηγούμενο χρόνο. Περίπου στα ίδια επίπεδα (συγκεκριμένα στο 12,5%) κινήθηκε η μείωση των κερδών προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων. Συγκεκριμένα, το πρώτο τρίμηνο του 2010 το EBIΤDA αυτών των επιχειρήσεων ήταν 143,2 εκατ. ευρώ από 125,2 εκατ. ευρώ πέρυσι.

Εκεί, όμως, όπου υπήρξε πραγματική «βουτιά» ήταν στα κέρδη μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας, τα οποία φέτος για τις δεκατρείς εταιρίες συνολικά μόλις που άγγιξαν τα 12,2 εκατ. ευρώ έναντι 36,39 εκατ. ευρώ που ήταν το αντίστοιχο ποσό το πρώτο τρίμηνο του 2009.
 
Η ποσοστιαία μείωση των κερδών έφτασε το 66,5%, που αποτελεί μία από τις πλέον αρνητικές μεταβολές για τον κλάδο των κατασκευών τα τελευταία χρόνια. Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι τα συγκεντρωτικά στοιχεία του τζίρου και των κερδών εξήχθησαν από τις ενοποιημένες λογιστικές καταστάσεις δεκατριών εισηγμένων τεχνικών επιχειρήσεων και εταιριών συμμετοχών του κατασκευαστικού κλάδου.
 
Στις δε περιπτώσεις των εισηγμένων Αθηνά και Μοχλός χρησιμοποιήθηκαν τα στοιχεία των λογιστικών καταστάσεων των μητρικών J&P Άβαξ και Τεχνική Ολυμπιακή αντίστοιχα.

Δεν βλέπουν φως στο τούνελ

Ωστόσο, η αρνητική πορεία των οικονομικών μεγεθών του πρώτου τριμήνου δεν είναι το στοιχείο εκείνο που κυρίως ανησυχεί τους κατασκευαστές. Αυτό που βασικά τους προβληματίζει έχει να κάνει με τους αργούς ρυθμούς προώθησης νέων δημοσίων έργων, την αδυναμία χρηματοδότησής τους από το κράτος και τη μη πληρωμή των οφειλών του Δημοσίου για εργασίες που έχουν εκτελεστεί.

Το ανεκτέλεστο υπόλοιπο όλων των τεχνικών εταιριών, οι οποίες κατά κύριο λόγο «τροφοδοτούνται» από τις δημόσιες συμβάσεις, έχει συρρικνωθεί σημαντικά τα τελευταία δύο χρόνια αφού δεν δημοπρατούνται και δεν ανατίθενται νέα έργα υποδομής.

Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι από τη σύσταση του υπουργείου Υποδομών - Μεταφορών, τον Οκτώβριο του 2009, το μόνο νέο έργο που φαίνεται να έχει προωθηθεί είναι η κατασκευή του τμήματος «Καρτέρι - Γερακάρι - Πάργα» του οδικού άξονα Ηγουμενίτσας - Πρέβεζας, προϋπολογισμού 48,85 εκατ. ευρώ. Τη δημοπράτηση του εν λόγω έργου ενέκρινε μόλις χθες ο υπουργός κ. Δημήτρης Ρέππας, γεγονός που σημαίνει ότι θα χρειαστούν αρκετοί μήνες ακόμη μέχρις ότου ανατεθεί η σύμβαση και ξεκινήσουν οι κατασκευαστικές εργασίες.

Υπενθυμίζεται ότι το υπουργείο Υποδομών έχει υποσχεθεί τη δημοπράτηση έργων αξίας 1,1 δισ. ευρώ το 2010, περίπου 2 δισ. ευρώ το 2011 και περί τα 800 εκατ. ευρώ το 2012, ωστόσο κάθε άλλο παρά έχει διασκεδάσει τις ανησυχίες των κατασκευαστών που αμφιβάλλουν για την υλοποίηση των εξαγγελιών και κυρίως για το αν θα αντέξουν να περιμένουν μέχρι την ανάθεση αυτών των συμβάσεων.

Αναδιάρθρωση για λιγότερα έξοδα

Πάντως, για να αυξήσουν τις πιθανότητες επιβίωσης, τόσο οι μικρές όσο και οι μεγαλύτερες κατασκευαστικές επιχειρήσεις εξετάζουν εκ νέου τη δομή των ομίλων τους, αφού τα οικονομικά δεδομένα επιβάλλουν τη δημιουργία περισσότερο ευέλικτων, «μαζεμένων» και αποδοτικών σχημάτων, με λειτουργικές δαπάνες που θα είναι σαφώς χαμηλότερες σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν.
 
Έτσι, ακόμη και όμιλοι που ολοκλήρωσαν σχετικά πρόσφατα σχέδια αναδιάρθρωσης έχουν αρχίσει εσχάτως να εξετάζουν καινούργια σενάρια για περαιτέρω μείωση του αριθμού των θυγατρικών τους μέσω συγχωνεύσεων.

Παράλληλα, συζητούν την τύχη ορισμένων συμμετοχών που δεν απέδωσαν, αφήνοντας ανοιχτό ακόμη και το ενδεχόμενο αποχώρησης από αυτές αν κριθεί ότι οι προοπτικές τους παραμένουν σε μεγάλο βαθμό δυσοίωνες.

Ο όμιλος της Τεχνικής Ολυμπιακής βρίσκεται ήδη σε διαδικασία μετασχηματισμού, με αρχικά βήματα -που μάλιστα αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του καλοκαιριού- την απόσχιση του κατασκευαστικού κλάδου της θυγατρικής Μοχλός και την εισφορά του στην επίσης θυγατρική Τοξότης. Με το πέρας της διαδικασίας, η Τοξότης θα αποτελέσει τον βασικό βραχίονα του ομίλου στον χώρο των κατασκευών, ενώ ό,τι θα έχει απομείνει από τη Μοχλός θα οδηγηθεί στη συνέχεια σε απορρόφηση από τη μητρική Τεχνική Ολυμπιακή.

Έτσι, μέχρι τα τέλη του 2010 - αρχές 2011 ο όμιλος του κ. Κωνσταντίνου Στέγγου θα εκπροσωπείται στο ταμπλό του χρηματιστηρίου από μία μόνο επιχείρηση. Αξίζει να σημειωθεί πως παράλληλα η Τεχνική Ολυμπιακή προωθεί τη συγχώνευση των εταιριών που διαχειρίζονται το τουριστικό συγκρότημα Πόρτο Καρράς.

Αποφάσεις για τη νέα δομή του ομίλου της θα πρέπει να λάβει σύντομα και η J&P Άβαξ, η οποία είναι η μόνη από τους μεγάλους του χώρου που δεν προέβη σε αναδιάρθρωση μετά το 2004 και την εξαγορά της Αθηνά ΑΤΕ. Τη διαδικασία αυτή, όμως, μπλοκάρει η αντιδικία με την οικογένεια Πρωτοπαπά, η οποία τυπικά ελέγχει μέρος του μετοχικού κεφαλαίου της Αθηνά, γι’ αυτό και η διοίκηση της J&P Άβαξ δεν ρισκάρει να προβεί σε κινήσεις που ενδέχεται αργότερα να δημιουργήσουν αναστάτωση στον όμιλο.

Πάντως, στο τραπέζι βρίσκονται ήδη προτάσεις για την επόμενη ημέρα του κυπριακών συμφερόντων κατασκευαστικού ομίλου. Μία από αυτές προκρίνει τη μετατροπή της J&P Άβαξ σε εταιρία συμμετοχών και τη διατήρηση της θυγατρικής Αθηνά ως βασικού φορέα στον τομέα των έργων υποδομής εντός και εκτός Ελλάδος. Σε κάθε περίπτωση, θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως η Αθηνά θα οδηγηθεί εκτός του χρηματιστηρίου.

Σε αναζήτηση νέας δομής

Την ίδια στιγμή, η διοίκηση των ομίλων ΑΕΓΕΚ και Μαρούλη αναζητά τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η ενοποίησή τους σε ένα κοινό και λειτουργικό σχήμα. Ο νέος βασικός μέτοχος της εισηγμένης, κ. Γιάννης Μαρούλης, δεν έχει καταλήξει προς το παρόν σε οριστικές αποφάσεις, ωστόσο θεωρείται αρκετά πιθανό η ΑΕΓΕΚ να αποτελέσει την ομπρέλα κάτω από την οποία θα ενταχθούν όλες οι υπόλοιπες δραστηριότητες του κατασκευαστή (δημόσια και ιδιωτικά έργα, real estate, παραχωρήσεις) και αφού πρώτα υπάρξουν συγχωνεύσεις ομοειδών θυγατρικών.

Σε αναδιάρθρωση της δομής της για να περιορίσει τα λειτουργικά της έξοδα σκέφτεται να προβεί και η Μηχανική, μειώνοντας τον αριθμό των θυγατρικών που διαθέτει (περίπου δέκα) και οι οποίες έχουν συναφές αντικείμενο. Μια τέτοια αναδιάρθρωση ίσως σημάνει και το τέλος της παρουσίας της Βαλκάν Ακίνητα στο ελληνικό χρηματιστήριο.

Διορθωτικές κινήσεις στο υπάρχον σχήμα δεν αποκλείεται να επιχειρήσει και ο όμιλος Ελλάκτωρ, με αφορμή την εκκρεμότητα που υπάρχει σε σχέση με την απορρόφηση της Παντεχνικής. Πριν από περίπου έναν χρόνο η θυγατρική Άκτωρ, για λόγους που είχαν να κάνουν με τη διατήρηση του ανώτερου εργοληπτικού πτυχίου, δεν προχώρησε στην απορρόφηση της Παντεχνικής, αν και προβλεπόταν στο σχετικό business plan. Η κίνηση αυτή ίσως τελικά υλοποιηθεί στο προσεχές μέλλον και ενδεχομένως να υπάρξει περαιτέρω «συμμάζεμα» και στον μεγάλο αριθμό θυγατρικών που σήμερα διατηρεί ο όμιλος σε τομείς όπως η ενέργεια και οι βιομηχανικές μονάδες - λατομεία.

Σε ό,τι αφορά τη ΓΕΚ, στην παρούσα χρονική στιγμή δεν σχεδιάζει να προβεί σε νέες ανακατατάξεις, ωστόσο την απασχολούν θέματα που έχουν να κάνουν με το μέλλον ορισμένων συμμετοχών της, όπως αυτής (περίπου 22%) που διατηρεί στην τεχνική εταιρία Αττικάτ. Σε κάθε περίπτωση, το τι θα πράξει με την εν λόγω συμμετοχή θα το αποφασίσει μετά τις κινήσεις οικονομικής εξυγίανσης που επιχειρεί αυτήν την εποχή η διοίκηση της Αττικάτ, με βασικό «όπλο» την πώληση του ποσοστού (9,9%) που κατέχει στην Αττική Οδό.

[email protected]