To roadmap για είσοδο της Ελλάδας στο πυρηνικό κλαμπ

Την πρόθεση της κυβέρνησης να συνταχθεί η Ελλάδα στο κλαμπ των χωρών που προωθούν την πυρηνική ενέργεια και το οποίο ενισχύεται συνεχώς στην Ευρώπη, αναδεικνύει η χθεσινή αναφορά του πρωθυπουργού από το «Energy Transition Summit» ότι «πρέπει να συμμετάσχουμε στην πυρηνική συμμαχία», με τις πληροφορίες του Euro2day.gr να αναφέρουν ότι έχει ήδη ξεκινήσει ο σχετικός σχεδιασμός.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, το πρώτο βήμα θα αφορά την ένταξη της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή ομάδα των 13 χωρών που ζητούν έναν ισχυρότερο ρόλο των πυρηνικών στην ευρωπαϊκή στρατηγική («nuclear alliance members») και το οποίο απαρτίζουν μεταξύ άλλων το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Ρουμανία, η Τσεχία, η Φινλανδία και η Σουηδία, με τελευταίες προσθήκες τη Γερμανία και την Ιταλία.

Στο γκρουπ που έχει ενδυναμωθεί περαιτέρω μετά και το μπλακ άουτ στην Ιβηρική, θα μπει οσονούπω και η Ελλάδα.

Στη λογική της κυβέρνησης, όπως είπε και χθες ο πρωθυπουργός από το συνέδριο της Καθημερινής και των FT, είναι ότι «δεν μπορούμε ως χώρα να μένουμε έξω από τη συζήτηση που έχει ανοίξει γύρω από τους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες (SMRs)», καθώς το συγκεκριμένο φόρουμ είναι το μοναδικό επί ευρωπαϊκού εδάφους όπου συζητείται το μέλλον των πυρηνικών και της συγκεκριμένης τεχνολογίας.

Στην πράξη, ένα χρόνο μετά την πρώτη επίσημη αναφορά Μητσοτάκη τον Ιούλιο του 2024 από το συνέδριο του Economist ότι η «πυρηνική ενέργεια είναι μονόδρομος για να πετύχουμε το net zero σενάριο», η Ελλάδα τοποθετείται και επίσημα στον προθάλαμο του πρώτου σταδίου για την ανάπτυξη ενός πυρηνικού προγράμματος.

Στο θέμα είχε αναφερθεί κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στη χώρα μας ο γενικός διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA) Ραφαέλ Γκρόσι, ο οποίος είχε συναντηθεί με τον πρωθυπουργό και σε συνέντευξή του είχε δηλώσει ότι ο «Κυριάκος Μητσοτάκης, με τον οποίο είχα συνάντηση, το μελετά».

Τα τρία στάδια για μια πυρηνική μονάδα

Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Ατομικής Ενέργειας (IAEA), η ανάπτυξη της υποδομής που είναι απαραίτητη για την υποστήριξη ενός προγράμματος πυρηνικής ενέργειας περνά μέσα από τρία στάδια.

Στο πρώτο στάδιο βρίσκεται η Προκαταρκτική Μελέτη Σκοπιμότητας για μια μονάδα ηλεκτρισμού με καύσιμο την πυρηνική ενέργεια. Στο τέλος αυτού του σταδίου, η χώρα ανακοινώνει την απόφαση να αποκτήσει πρόγραμμα ανάπτυξης πυρηνικής ενέργειας (1ο ορόσημο).

Στο δεύτερο στάδιο περιλαμβάνονται οι προπαρασκευαστικές εργασίες για τη μονάδα (επιλογή τοποθεσίας, τύπος μονάδας, του πλαισίου που άπτεται της ασφάλειας, κ.λπ.) και ο διαγωνισμός για την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού μετά τη λήψη της σχετικής απόφασης.

Στο τέλος του σταδίου αυτού, η χώρα ανακοινώνει ότι είναι έτοιμη να δεχτεί προσφορές για την κατασκευή του πρώτου πυρηνικού της σταθμού (2ο ορόσημο).

Η 3η φάση αφορά τις δραστηριότητες για την υλοποίηση του πυρηνικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής. Στο τέλος αυτής της φάσης, η μονάδα είναι έτοιμη να «μπει στην πρίζα» (3ο ορόσημο).

Στην πράξη, η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα προ των πυλών του πρώτου από τα παραπάνω στάδια. Τα όσα είπε χθες ο πρωθυπουργός δεν σημαίνουν ότι η κυβέρνηση ανακοίνωσε την έναρξη κάποιου πυρηνικού προγράμματος.

Αυτό θα εξαρτηθεί από το αν οι πρώτοι αρθρωτοί αντιδραστήρες (SMR’s) που δρομολογούνται διεθνώς, όπως στη Ρουμανία, κατασκευαστούν εντός του τεθέντος προϋπολογισμού και των χρονοδιαγραμμάτων. Και η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι από την αρχική εξέταση της επιλογής για την ανάπτυξη πυρηνικής ενέργειας σε μια χώρα έως την έναρξη λειτουργίας του πρώτου της σταθμού, μεσολαβούν περίπου 10-15 χρόνια.

Σε κάθε όμως περίπτωση, η χθεσινή εξέλιξη σημαίνει ότι η Ελλάδα συντάσσεται και επίσημα με τις χώρες που στηρίζουν την πυρηνική ενέργεια, όπου τον τόνο στην Ευρώπη δίνει το comeback της Γερμανίας, που φαίνεται να συμπλέει και επίσημα πλέον με τη Γαλλία, η στροφή της Δανίας και του Βελγίου, χώρες που μέχρι πρότινος συγκαταλέγονταν στους πολέμιους των πυρηνικών, και η γενικότερη ενίσχυση του συγκεκριμένου μπλοκ.

Τα πυρηνοκίνητα πλοία και η ναυτιλία

Ετερο θέμα που επίσης άνοιξε χθες αφορά τη χρήση πυρηνικής ενέργειας από τη ναυτιλία. «Σε μια ναυτική χώρα όπως η Ελλάδα είναι απαραίτητο να δούμε την τεχνολογία αυτή ως επιλογή», είπε ο πρωθυπουργός, θέμα που ο γενικός διευθυντής της ΙΑΕΑ είχε συζητήσει τόσο με τον ίδιο όσο και με τον πρόεδρο της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών.

Διεθνώς η τάση είναι προς τα πυρηνοκίνητα πλοία, καθώς τα παραδοσιακά καύσιμα μολύνουν και κοστίζουν, με τους φορείς της ναυτιλίας να έχουν ξεκινήσει μια προσπάθεια όσο το δυνατόν μεγαλύτερου περιορισμού των εκπομπών CO2 στον τομέα αυτό.

Στο πλαίσιο αυτό έχουν ήδη ξεκινήσει επαφές μεταξύ ΙΑΕΑ και της Ένωσης Εφοπλιστών, μέσω και της πρωτοβουλίας ATLAS (Atomic Technologies Licenced for Applications at Sea), η οποία φέρνει στο τραπέζι όλη την αλυσίδα του κλάδου. Από επιχειρηματίες, μηχανικούς και ναυπηγούς, μέχρι λιμενικές αρχές και ασφαλιστικές εταιρείες.