Ο ανήσυχος κόσμος της Vivienne Westwood

Για τη σχεδιάστρια μόδας και είδωλο της punk, το 2020 ήταν μια χρονιά νέων ιδεών για την τέχνη, την πολιτική, αλλά και για το πώς θα σωθεί ο πλανήτης.

Ο ανήσυχος κόσμος της Vivienne Westwood
  • της Vivienne Westwood*

 

Σχετικά με την Covid και την παρηγοριά που προσφέρει η τέχνη

Αυτό που μου έλειψε περισσότερο την περίοδο της καραντίνας ήταν τα μουσεία, οι γκαλερί και το θέατρο -αυτά είναι το νόημα της ζωής. Τον χειμώνα του 2020 επισκέφθηκα τη Βιέννη και είδα τρεις εκθέσεις με έργα τριών μεγάλων ζωγράφων: του Jan van Eyck, του Caravaggio και του Albrecht Dürer. Με κάθε πίνακα, ένιωθα το σοκ πως δεν είχα ξαναδεί κάτι ανάλογο.

Ο πίνακας του Caravaggio (1607) που δείχνει τον Δαβίδ να κρατάει το κεφάλι του Γολιάθ: ο αυθορμητισμός, η δύναμη της ζωής. Από την έκθεση του Dürer, μαύρο μελάνι πάνω σε πράσινο χαρτί: η «Γυμνή αυτοπροσωπογραφία» του Γερμανού ζωγράφου, γυμνό έτσι όπως είδε τον εαυτό του στον καθρέφτη -η γυμνή αλήθεια!

Ο πίνακας «Η Μαντόνα στο Σιντριβάνι» του Jan van Eyck, με την Παρθένο να πιέζει στο μάγουλό της το Νεογεέννητο, τα χέρια Του να απλώνονται κατά μήκος του λαιμού Της, προκαλώντας μικρές ρυτίδες στο πίσω μέρος του. Καμιά φορά σκέφτομαι τον συγκεκριμένο πίνακα λίγο πριν κοιμηθώ -με γαληνεύει.

Η πανδημία μάς έκανε να επιστρέψουμε στις προσωπικές μας καταβολές. Για μένα η τέχνη είναι διαχρονική. Σταματά τον χρόνο. Είναι πραγματικά μίμηση της πραγματικότητας. Και η υψηλή τέχνη αποτυπώνει τόσο το παρόν όσο και την εποχή της δημιουργίας της.

Για την πολιτική και την παγκόσμια οικονομία

Για μένα, πολιτικός, στο καπιταλιστικό σύστημα όπου ζούμε, είναι ένας άνθρωπος που παραβλέπει τα δεινά. Η διαφθορά είναι παγκόσμια και ο καπιταλισμός τόσο σάπιος όσο και ένα μήλο μετά από χρόνια. Υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να αποφύγουμε την καταστροφή: αντί για τον καπιταλισμό, να προχωρήσουμε σε δίκαιη κατανομή του πλούτου.

Οι κυβερνήσεις πρέπει να είναι οι θεματοφύλακες της γης και η γη δεν πρέπει να ανήκει σε ιδιώτες. Και αυτή η εξουσία πρέπει να ορίζεται από την αρχή «Αυτό που είναι καλό για τον πλανήτη, είναι καλό και για την οικονομία».

Το αφήγημα αλλάζει μόνο όταν αλλάζει ο κόσμος.

Για τον ακτιβισμό

Ήδη από τον πρώτο καιρό του κινήματος punk στη δεκαετία του 1970, είμαι ακτιβίστρια κατά του πολέμου και υπέρμαχος των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Θέλω όλοι να γνωρίζουν πως ο καπιταλισμός και η σκληρότητα συνδέονται. Και αυτό προσπαθώ να το περάσω μέσω του ιστότοπού μου για την Κλιματική Επανάσταση. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ντύνομαι διαφορετικά για τις ομιλίες μου κάθε Παρασκευή, χρησιμοποιώντας τη μόδα μου ως μέσο για να ωθήσω τους ανθρώπους να ασχοληθούν με την πολιτική. Εάν οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν, πώς θα σώσουμε τον κόσμο από τη διαφθορά και την κλιματική αλλαγή;

Για την κλιματική αλλαγή

Κοιτάζουμε γύρω μας μέσα από τον φακό ενός κόσμου που μεταβάλλεται διαρκώς. Αν το ανθρώπινο είδος δεν στρέψει το τηλεσκόπιο σε διαφορετική κατεύθυνση, αντιμετωπίζει τη μαζική εξαφάνιση. Η κλιματική αλλαγή θα φτάσει σ’ ένα κρίσιμο σημείο.

Γι’ αυτό δημιούργησα την Επανάσταση του Κλίματος: για να σώσω το περιβάλλον δρώντας από κοινού με μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς. Στόχος μας είναι να μιλήσουμε με μια φωνή. Ως ακτιβίστρια έχω τρέξει πολλές εικαστικές καμπάνιες που προωθούν πολιτικά και περιβαλλοντικά ζητήματα, τα οποία αποτύπωσα σε μια ειδικά σχεδιασμένη τράπουλα. Ιδού! Σε αυτά τα τραπουλόχαρτα βρίσκεται η απάντηση - μια ολοκληρωμένη στρατηγική για τη διάσωση του κόσμου: καταναλώνετε λιγότερο, σταματήστε τις επιδοτήσεις στη βιομηχανοποιημένη αλιεία, επενδύστε στην εκπαίδευση των παιδιών κ.λπ. Έχουμε ακόμη και ένα μανιφέστο, που περιγράφει λεπτομερώς την ανάγκη μας να απομακρυνθούμε από τον καπιταλισμό προς αυτό που αποκαλώ «No Man’s Land» -το όραμα για έναν κόσμο που βασίζεται στην αρχή ότι σε κανέναν δεν θα πρέπει να επιτρέπεται να κατέχει γη.

Για τη μόδα και την αειφορία

Ελάττωσε, ξαναχρησιμοποίησε, ανακύκλωσε. Η ανακύκλωση από μόνη της δεν αρκεί για να επιβραδύνει την κλιματική αλλαγή, αλλά με τη μειωμένη κατανάλωση και την επαναχρησιμοποίηση μπορούμε να κάνουμε πραγματική διαφορά. Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που πιθανώς να έχω πει ποτέ είναι «Αγοράστε λιγότερα, επιλέξτε σωστά, κάντε τα να διαρκέσουν». Τα πάντα αφορούν την ποιότητα και όχι την ποσότητα.

Τα ρούχα που είναι στη μόδα τώρα είναι αθλητικού στυλ, φτιαγμένα από φθηνά υφάσματα σε χώρες όπως η Ινδονησία και η Κίνα. Πρέπει να επιστρέψουμε στην παραγωγή ενδυμάτων υψηλής ποιότητας. Οι καταναλωτικές μας επιλογές μπορούν να έχουν τεράστια επίδραση στη βιομηχανία μόδας.

Στιγμιότυπο από την παρουσίαση της unisex collection της Vivienne Westwood στις 17 Ιουνίου 2017, στο London Fashion Week Men’s. Πηγή έμπνευσης για τα ρούχα ήταν οι αρχές της ακτιβιστικής περιβαλλοντικής δράσης της V. Westwood. Tom Jamieson for The New York Times

Για τα μαθήματα ιστορίας

Το διάβασμα είναι ο δικός μου τίτλος τιμής. Ο Αριστοτέλης πιστεύει ότι η ευτυχία είναι κάτι που εξαρτάται αποκλειστικά από τον εαυτό μας. Με αυτόν τον τρόπο γινόμαστε αυτό που είμαστε, όπως το βελανίδι γίνεται βελανιδιά. Για μένα, αυτό προσφέρει το διάβασμα: βρίσκεις τον εαυτό σου γιατί ξεχνάς ποιος είσαι και μπαίνεις στη θέση κάποιου άλλου. Είναι ο πιο πυκνός τρόπος αλληλεπίδρασης ενός ανθρώπου με τον κόσμο και την ανθρώπινη φύση. Βγάζεις προς τα έξω αυτό που βάζεις μέσα σου.

Δημιούργησα μια βιβλιοφιλική λέσχη, που ονομάζεται «Intellectuals Unite», για να προωθήσω την ανάγνωση. Σίγουρα είναι απαραίτητο να διαβάζουμε εφημερίδες για να μαθαίνουμε τι γίνεται γύρω μας, αλλά χρειαζόμαστε και το παρελθόν. Η υψηλή λογοτεχνία είναι διαχρονική. Συνιστώ την κλασική λογοτεχνία, καθώς έχει αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου και αποδίδει πώς ήταν κάποτε τα πράγματα. Είμαστε το παρελθόν. Δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τον κόσμο σήμερα παρά μόνο αν γνωρίζουμε τι έχει συμβεί πριν από εμάς.

*H Vivienne Westwood είναι σχεδιάστρια μόδας και ακτιβίστρια. Έχει τιμηθεί (1992) με τον τίτλο της Dame της Μ. Βρετανίας (1992) για το έργο της.

© 2020 The New York Times Company and Ms. Vivienne Westwood

v