Τη μεγάλη ευκαιρία και τις προκλήσεις που προκύπτουν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αναλύει ο Νίκος Βουνισέας, Senior Partner της KPMG Ελλάδος. Οπως τονίζει, μάλιστα, η πρόκληση είναι μεγαλύτερη για τις μεσαίες και μικρές εταιρείες, που μπορεί να βρεθούν εκτός περιμέτρου επιλεξιμότητας λόγω των τραπεζικών και άλλων βασικών κριτηρίων. Παράλληλα, όμως, ο κ. Βουνισέας επισημαίνει και την ουσιαστική αλλαγή που σηματοδοτεί η στρατηγική για ενίσχυση των εξαγορών και των συγχωνεύσεων.
Η εξασφάλιση των χρηματικών πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης ήταν το πρώτο μεγάλο βήμα για την ανασύνταξη της ελληνικής οικονομίας, καθώς το επενδυτικό κενό -μετά από μια μακρά περίοδο υποεπένδυσης- καλύπτεται και αναμένεται να κινητοποιήσει επιπλέον κεφάλαια. Ο σχεδιασμός που ακολούθησε μέσω του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, έθεσε τις βάσεις ενός φιλόδοξου οράματος, ωστόσο η εκτέλεσή του είναι το επόμενο κρίσιμο στοίχημα.
Οι διαθέσιμοι πόροι είναι προφανές ότι θα ωφελήσουν την πραγματική οικονομία, αφού ακόμη και στο σκέλος των «καθαρών» επιδοτήσεων, οι επιχειρήσεις εκείνες που διαθέτουν τα εχέγγυα εκτέλεσης έργων θα καρπωθούν μερίδιο της κρίσιμης μάζας δημόσιων επενδύσεων. Η επείγουσα πρόκληση, ωστόσο, αφορά όλες εκείνες τις επιχειρήσεις που καλούνται να εκμεταλλευθούν την επιδότηση δανειακών συμβάσεων μέσω του ΤΑΑ για τα έργα της «επόμενης μέρας», άρα και του ουσιαστικού μετασχηματισμού τους.
Στο πλαίσιο αυτό, τα πιστωτικά ιδρύματα θα αξιολογούν τη βιωσιμότητα της κάθε προτεινόμενης επένδυσης και την πιστοληπτική ικανότητα του φορέα της, αυτόνομα, με βάση τις εσωτερικές τους διαδικασίες και πολιτικές και τις βέλτιστες χρηματοπιστωτικές πρακτικές. Στη συνέχεια, το Μητρώο Αξιολογητών, το οποίο θα περιλαμβάνει ορκωτούς ελεγκτές, συμβούλους αξιολόγησης επενδύσεων, νομικούς και περιβαλλοντικούς μηχανικούς, θα συνδράμει στην επιλεξιμότητα και τη συμβατότητα των επενδύσεων με τις κατευθυντήριες γραμμές του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Σειρά μεγάλων ελληνικών επιχειρήσεων θα εκμεταλλευθούν τους χρηματοδοτικούς όρους, καθώς το επιτόκιο (0,35%), η διάρκεια αποπληρωμής σε 12 έτη, αλλά και η χαμηλή απαίτηση για συμμετοχή με ίδια κεφάλαια (20% της συνολικής επένδυσης) συνθέτουν ένα ευνοϊκό πλαίσιο. Ωστόσο, πέραν των χρηματοπιστωτικών κριτηρίων, τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης θα κατευθυνθούν σε επενδυτικά σχέδια που περιλαμβάνουν κινήσεις για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων, την πράσινη μετάβαση, την καινοτομία και την εξωστρέφεια.
Την ίδια ώρα, ωστόσο, η εγχώρια επιχειρηματικότητα έχει μια κρίσιμη μάζα μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων, που μπορεί να βρεθεί εκτός της περιμέτρου επιλεξιμότητας, εξαιτίας της αδυναμίας τους να περάσουν τον πήχη τόσο των τραπεζικών όσο και των άλλων βασικών κριτηρίων.
Έτσι, αναδεικνύεται και πάλι επιτακτικά η ανάγκη μετασχηματισμού των ελληνικών επιχειρήσεων, με στόχο τη μεγέθυνση και την εξυγίανσή τους. Στον άξονα αυτό, η πολιτεία μελετά σειρά κινήτρων που αφορούν σε εξαγορές και συγχωνεύσεις, ενώ ταυτόχρονα το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας εμπεριέχει στους πυλώνες του την υποβοήθηση αυτής της στρατηγικής. Υπό αυτό το πρίσμα, η χαμηλότοκη χρηματοδότηση που θα αφορά σε νέες επενδύσεις, από συνενωμένες ή συμπράττουσες επιχειρήσεις, και μάλιστα χωρίς περιορισμούς στο αντικείμενο της επένδυσης, αποτελεί μοναδική ευκαιρία επίτευξης σοβαρών οικονομιών κλίμακας και εκσυγχρονισμού παραγωγικών στοιχείων.
Το πρόταγμα είναι σαφές για τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος οφείλει να αξιοποιήσει όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά, κανονιστικά και θεσμικά εργαλεία που έρχονται στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, προκειμένου να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά του, την εξωστρέφειά του και εν γένει το παραγωγικό του αποτύπωμα. Δεδομένου, μάλιστα, πως το χρονικό πλαίσιο της ευκαιρίας που προσφέρει το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι περιορισμένο, η πρόκληση γίνεται ακόμη εντονότερη.
Όλα τα παραπάνω συμβαίνουν σε μια εποχή όπου το επενδυτικό κλίμα κατά τεκμήριο βελτιώνεται στην Ελλάδα, με την εκδήλωση άμεσων ξένων μεγάλων επενδύσεων σε διάφορους τομείς της οικονομίας από μεγάλους πολυεθνικούς οργανισμούς.
Αν και η αυγή της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα πάγωσε μια διαδικασία εξόδου από την ύφεση, τόσο το μεταρρυθμιστικό έργο της προηγούμενης περιόδου όσο και η τρέχουσα στρατηγική ανάκαμψης δημιουργούν τις προϋποθέσεις ώστε οι επιχειρήσεις να στραφούν με μεγαλύτερη τόλμη, ορμή και ταχύτητα στα σχέδιά τους.
*Ο κ. Νίκος Boυνισέας είναι Senior Partner της KPMG στην Ελλάδα.