Πώς θα μπει η Ελλάδα στις… ράγες της ανάπτυξης

«Η διασύνδεση των κρίσιμων υποδομών, ανάμεσα στις οποίες είναι λιμάνια και αεροδρόμια, αποτελεί αδήριτη ανάγκη. Για τον λόγο αυτό, ο σχεδιασμός της ΕΡΓΟΣΕ προβλέπει έργα €4 δισ.», επισημαίνει ο Χρήστος Βίνης, Πρόεδρος & CEO της ΕΡΓΟΣΕ.

Πώς θα μπει η Ελλάδα στις… ράγες της ανάπτυξης
  • Συνέντευξη του κ. Χρήστου Βίνη

Τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν οι σιδηροδρομικές μεταφορές σε μια σύγχρονη οικονομία, τονίζει ο Χρήστος Βίνης, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΡΓΟΣΕ. Μιλά για το φιλόδοξο πρόγραμμα έργων της εταιρείας (στο πλαίσιο και του Ταμείου Ανάκαμψης της Ε.Ε.), τους κύριους στόχους του, αλλά και για τα εμπόδια που πρέπει να υπερπηδηθούν.

Ποια είναι η κατάσταση τώρα στις σιδηροδρομικές μεταφορές στην Ελλάδα; Ποιες είναι οι πιο άμεσες ανάγκες για το δίκτυο;

Σε κάθε σύγχρονη χώρα, οι σιδηροδρομικές μεταφορές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της οικονομίας. Στην Ελλάδα, υπάρχουν πολύ μεγάλα περιθώρια βελτίωσης της αγοράς. Ωστόσο, προϋπόθεση για να μπορέσει να ξεδιπλωθεί αυτή η δυναμική, είναι να υπάρχουν οι υποδομές, δηλαδή ένα σύγχρονο και λειτουργικό δίκτυο. Αυτή ακριβώς είναι η αποστολή της ΕΡΓΟΣΕ: η ολοκλήρωση των έργων εκσυγχρονισμού του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας.

Σε ό,τι αφορά στις άμεσες ανάγκες, αυτές αφορούν στην ολοκλήρωση έργων αναβάθμισης συστημάτων και υποδομών, ηλεκτροκίνησης, σηματοδότησης, τηλεπικοινωνιών και κυρίως της διασύνδεσης απομακρυσμένων περιοχών και κρίσιμων εγκαταστάσεων, όπως λιμανιών και αεροδρομίων, με το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας. Εξίσου σημαντική είναι, όμως, και η διασύνδεση της Ελλάδας με τα Βαλκάνια και την Ευρώπη μέσω του σιδηρόδρομου. Πρόκειται για έργα που βρίσκονται σε ύψιστη προτεραιότητα στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της εταιρείας.

Επιπλέον, η ΕΡΓΟΣΕ μελετά τα νέα δεδομένα προκειμένου να μειωθεί το κατασκευαστικό κόστος, όπως την είσοδο στο δίκτυο τρένων υδρογόνου, γεγονός που σημαίνει ότι θα μπορεί να εξοικονομηθεί το κόστος της ηλεκτροκίνησης. Η σύνδεση Καλαμπάκας - Ηγουμενίτσας θα μπορούσε να αποτελέσει ένα σχετικό παράδειγμα.

Η Ελλάδα αναμένει σημαντικούς πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε. Πώς μπορεί να επωφεληθεί η χώρα ειδικά στον τομέα σας; Με ποια έργα θα μπορούσε πραγματικά το δίκτυο να αλλάξει επίπεδο;

Πράγματι, μέσα στην κρίση, γεννιέται η ευκαιρία να προχωρήσουν τώρα τα σημαντικά έργα που θα επιτρέψουν στον ελληνικό σιδηρόδρομο να κάνει το άλμα ώστε να καλυφθεί η χαμένη απόσταση λόγω των καθυστερήσεων των προηγούμενων ετών.

Τα έργα που θα κάνουν τη διαφορά είναι εκείνα που αφορούν στην ενίσχυση της διατροπικότητας, με έμφαση στην εμπορική μεταφορά, συνδέσεις με λιμάνια, αεροδρόμια και ΒΙΠΕ, η ολοκλήρωση του κορμού του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας (άξονας ΠΑΘΕ/Π), η ολοκλήρωση της ανάπτυξης του προαστιακού σιδηροδρομικού δικτύου, η σύνδεση της Αθήνας με την Πάτρα, το μεγάλο διακρατικό έργο Sea to Sea συμπεριλαμβανομένης της ανατολικής σιδηροδρομικής Εγνατίας και του τμήματος Αλεξανδρούπολη - Ορμένιο. Πρόκειται για έργα πνοής, που θα αλλάξουν ριζικά την εικόνα του σιδηρόδρομου και θα συμβάλλουν ουσιαστικά στην ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας μέσω της απορρόφησης κονδυλίων.

Για κάποιους κλάδους της οικονομίας, όπως λ.χ. τα logistics, η ανάπτυξη και ο εκσυγχρονισμός του σιδηροδρομικού δικτύου είναι σημαντική ανάγκη και πάγιο αίτημα. Η διασύνδεση του σιδηροδρομικού δικτύου με τα λιμάνια αποτελεί προτεραιότητα, όπως φαίνεται. Πότε θα προχωρήσουν τα σχετικά έργα και ποια είναι αυτά;

Η διασύνδεση των λεγόμενων κρίσιμων υποδομών, ανάμεσα στις οποίες είναι τα λιμάνια και τα αεροδρόμια, αποτελεί αδήριτη ανάγκη. Για τον λόγο αυτό, ο νέος αναπτυξιακός σχεδιασμός της ΕΡΓΟΣΕ προβλέπει έργα συνολικού προϋπολογισμού 4 δισ. ευρώ, με τα οποία θα επιτευχθεί αυτός ο σημαντικός στόχος.

Πρόκειται για έναν φιλόδοξο σχεδιασμό, που περιλαμβάνει νέα έργα μεταξύ των οποίων τη σύνδεση του αερολιμένα Αττικής «Ελ. Βενιζέλος» με τα λιμάνια του Λαυρίου και της Ραφήνας, τη σιδηροδρομική διασύνδεση του νέου Λιμένα Πατρών για την οποία καταθέσαμε πρόσφατα την προτεινόμενη χάραξη της γραμμής, τη σύνδεση του 6ου προβλήτα Λιμένος Θεσσαλονίκης, τη σύνδεση της Αλεξανδρούπολης με το Ορμένιο, καθώς και τη σύνδεση της Καβάλας (εμπορικός λιμένας Νέας Καρβάλης) με τη Θεσσαλονίκη και τους Τοξότες μέσω της νότιας χάραξης. Πρόκειται για έργα υψίστης σημασίας, που βρίσκονται πολύ ψηλά στην ατζέντα της ΕΡΓΟΣΕ και του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.

Ποιες είναι οι σημαντικότερες δυσκολίες που αντιμετωπίζετε; Το νέο μοντέλο υλοποίησης των σιδηροδρομικών έργων, ώστε να ξεπεραστούν τα προβλήματα του παρελθόντος, ποιο θα είναι;

Οι κυριότερες δυσκολίες που εντοπίσαμε αφορούν, αφενός, τη διαδικασία ωρίμανσης των μελετών, προκειμένου να προχωρήσει η διαγωνιστική διαδικασία έργων που δημοπρατούνται με οριστικές μελέτες και, αφετέρου, η διαδικασία ολοκλήρωσης και παράδοσης των έργων κυρίως λόγω των ζητημάτων που έχουν δημιουργηθεί στη διαδικασία μελετητικής ωρίμανσης των έργων. Το χρονικό περιθώριο που μεσολαβεί ανάμεσα στα διάφορα στάδια της μελέτης και τις σχετικές εγκρίσεις, καθώς και ο χρόνος εκτέλεσης του έργου, δημιουργούν προβλήματα στη διαδικασία υλοποίησης στο σύνολό της (π.χ. νέες προδιαγραφές, αναγκαιότητα συμπληρωματικών εργασιών κλπ.).

Ως εκ τούτου, αποτελεί στρατηγική επιλογή η αξιοποίηση σύγχρονων εργαλείων και μεθόδων που θα επισπεύσουν την ολοκλήρωση των έργων σε όλες τις φάσεις υλοποίησης. Προς αυτή την κατεύθυνση έχουμε εκπονήσει σχέδιο για την εφαρμογή του μοντέλου του Ανταγωνιστικού Διαλόγου ως βέλτιστη διαγνωστική διαδικασία που προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα και ενισχύει την αποτελεσματικότητα δημοπράτησης μεγάλων και πολύπλοκων έργων.

Αξιοποιώντας τον Ανταγωνιστικό Διάλογο, επιτυγχάνεται πρωτίστως η επίσπευση της διαδικασίας ωρίμανσης των έργων, αλλά και διασφαλίζεται η τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων στη φάση της υλοποίησης. Με τη μέθοδο δημοπράτησης του Ανταγωνιστικού Διαλόγου, τα έργα θα σχεδιάζονται, θα μελετώνται και θα προωθούνται προς υλοποίηση στην ολότητά τους, χωρίς να χρειάζεται πλέον να δημοπρατούνται οι διάφορες φάσεις του έργου ξεχωριστά όπως γίνεται σήμερα (π.χ. επιδομή, υποδομή, συστήματα σηματοδότησης κ.λπ.).

Συνεπώς, η εφαρμογή του Ανταγωνιστικού Διαλόγου είναι κομβικής σημασίας για την επίσπευση της ανάθεσης των έργων, αλλά και για τη βελτίωση της ικανότητας παρακολούθησης της πορείας των συμβάσεων και την παράδοση ολοκληρωμένων «turn-key» έργων.

Πιστεύετε πως θα καταφέρετε να κλείσετε σχετικά σύντομα τις πολυετείς εκκρεμότητες στο σιδηροδρομικό δίκτυο; Τι θα κάνετε, ειδικά όσον αφορά αυτά τα «στοιχειωμένα» έργα;

Από την ανάληψη των καθηκόντων της, τον Οκτώβριο του 2019, η νέα διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ εστίασε τις προσπάθειές της στο να ξεπεραστούν χρόνια εμπόδια και να επιλυθούν προβλήματα που για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν επέτρεπαν την πρόοδο των έργων. Προς αυτή την κατεύθυνση, θέσαμε σε εφαρμογή το πλάνο αναδιάρθρωσης της εταιρείας με σαφή προσανατολισμό την αναβάθμισης της ποιότητας των διεργασιών, την ενίσχυση της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας σε όλες τις φάσεις των έργων και στην εναρμόνιση με τις πλέον ανταγωνιστικές διαδικασίες για την απορρόφηση χρηματοδοτικών πόρων.

Στο πλαίσιο αυτό, ήδη από τον περασμένο Νοέμβριο ξεκινήσαμε την χαρτογράφηση και καταγραφή των αναγκών και αιτηθήκαμε τη συμβολή ομάδας συμβούλων αναδιοργάνωσης με σκοπό να προκύψουν στοχευμένες προτάσεις σε σχέση με την προτυποποίηση και μοντελοποίηση των διαδικασιών παρακολούθησης, ψηφιοποίησης και αναβάθμισης των διαδικασιών. Ταυτόχρονα, συνεργαστήκαμε με τον Τεχνικό Σύμβουλο που ορίσθηκε από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, με σκοπό την αποτύπωση και αξιολόγηση των διαδικασιών για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας στο επίπεδο των έργων, αλλά και της οργανωτικής βάσης και των διαδικασιών των εταιρειών του ομίλου.

Οι ενέργειές μας, όμως, δεν σταματούν εκεί. Όλο αυτό το διάστημα, δώσαμε μάχες και πετύχαμε να ολοκληρώσουμε τα τεύχη δημοπράτησης έργων με μελέτες σε ώριμο στάδιο συνολικού προϋπολογισμού 262 εκατ. ευρώ. Ήδη, όπως ανακοινώθηκε πρόσφατα, δημοπρατούνται δύο έργα με προϋπολογισμό 113,5 εκατ. ευρώ.

Ταυτόχρονα, έχοντας λύσει προβλήματα και τις εκκρεμότητες που εμφανίστηκαν στην πορεία υλοποίησης, προχωρούν οι συμβάσεις έργων προϋπολογισμού 106 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, προχωρά ο ψηφιακός μετασχηματισμός της ΕΡΓΟΣΕ, που αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τον εκσυγχρονισμό της εταιρείας, ενώ δημιουργήσαμε τη Βιβλιοθήκη Τιμών για να διασφαλίσουμε την ποιότητα των τευχών δημοπράτησης και την ταχύτητα σύνταξής τους, αλλά και για να ενισχύσουμε τη διαφάνεια.

Έχοντας πλήρη συναίσθηση της σημασίας της αποστολής μας, προχωράμε με ταχύ ρυθμό στην εξασφάλιση των προϋποθέσεων για την υλοποίηση των σιδηροδρομικών έργων που έχει ανάγκη η χώρα το συντομότερο δυνατό. Τα αποτελέσματα είναι ήδη ορατά, ενώ το αμέσως επόμενο διάστημα, με τις ενέργειες που γίνονται, θα υπάρξει σημαντική πρόοδος σε όλους τους τομείς υλοποίησης των έργων.

v