Αυτές τις ημέρες, συντελέστηκε μία ιστορική εθνική επιτυχία στη χώρα μας, στο πλαίσιο της 6ης συνόδου της Σύμπραξης για τη Διατλαντική Συνεργασία στην Ενέργεια (P-TEC) που φιλοξενήσαμε στην Αθήνα. Παρουσία 1.200 συνέδρων, 80 ανώτατων Αμερικανών αξιωματούχων, 4 υπουργών της κυβέρνησης Τραμπ, υπουργών Ενέργειας και υψηλόβαθμων εκπροσώπων από 25 χώρες της Ευρώπης, η Ελλάδα βρέθηκε στο επίκεντρο του ενεργειακού ενδιαφέροντος και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού.
Στο διήμερο αυτό forum, οι συζητήσεις αφορούσαν στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και στην επάρκεια εφοδιασμού στην ευρύτερη περιοχή, με την απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο που αποφάσισαν Ε.Ε. και ΗΠΑ στην πρώτη γραμμή. Η σημαντική, ωστόσο, παράμετρος είναι ότι υπήρξαν απτά αποτελέσματα που μεταφράστηκαν σε συμφωνίες, αναβαθμίζοντας τη στρατηγική θέση της χώρας μας και ενισχύουν, μέσω της Ελλάδας, την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης. Οι κυριότερες εξ αυτών ήταν:
1. Η στρατηγική σύμπραξη ExxonMobil - Energean - HelleniQ Energy. Για πρώτη φορά μετά από 40 χρόνια, ξεκινά ερευνητική γεώτρηση στη χώρα μας εντός των επόμενων 18 μηνών στο βορειοδυτικό Ιόνιο. Την υπογραφή της συμφωνίας αυτής προετοίμασε η κατοχύρωση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας το 2020, στο πλαίσιο συμφωνίας για την ΑΟΖ Ελλάδας-Ιταλίας. Εφόσον υπάρξουν εμπορικά εκμεταλλεύσιμα ευρήματα, αυτό θα σημάνει και την πρώτη απόδειξη ότι ο υποθαλάσσιος πλούτος μας μπορεί να έχει κοιτάσματα και σε άλλα θαλάσσια οικόπεδα. Και τότε θα μπορούμε να μιλάμε για σημαντικούς δημόσιους πόρους, αύξηση του εθνικού πλούτου, ποιοτικές θέσεις εργασίας και ενίσχυση της γεωπολιτικής και ενεργειακής ασφάλειας καθώς οι ΗΠΑ προστατεύουν τις υποδομές από τις οποίες διοχετεύεται το φυσικό τους αέριο.
2. Η συμφωνία για τον Κάθετο Διάδρομο. Διασφαλίζουμε ότι το αμερικανικό φυσικό αέριο, περνώντας από την Ελλάδα, θα τροφοδοτεί την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, και χώρες όπως οι Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία, Ουκρανία, θα μπορούν να εφοδιάζονται με ασφάλεια. Η χώρα μας μετατρέπεται σε κεντρική αρτηρία ανάπτυξης στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη, δηλαδή σε μία περιοχή 100 εκατομμυρίων ανθρώπων. Αρτηρία που μπορεί πλέον να αξιοποιηθεί, εκτός από τη μεταφορά ενέργειας, και για την προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών, για έργα περιφερειακής διασυνδεσιμότητας, με κορυφαίο τον διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC). Μία γέφυρα στην Ανατολική Μεσόγειο, ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή.
3. Η συμφωνία μεταξύ της κοινοπραξίας των ομίλων AKTOR και ΔΕΠΑ Εμπορίας (Atlantic Sea Energy Trade) και της αμερικανικής Venture Global για την προμήθεια φυσικού αερίου από την Αμερική. Ενισχύουμε την επάρκεια της χώρας σε μακροχρόνιο ορίζοντα, θωρακίζοντάς την από μελλοντικές κρίσεις, δημιουργώντας προϋποθέσεις για επέκταση των υφιστάμενων υποδομών μας. Διότι, για να υπάρξει απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο χρειάζονται υποδομές και για την επέκταση και χρηματοδότησή τους χρειάζονται μακροπρόθεσμα συμβόλαια.
4. Η Κοινή Διακήρυξη για την ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας Ελλάδας - ΗΠΑ, που εστιάζει σε θέματα Τεχνητής Νοημοσύνης. Η απόκτηση προσιτής, άφθονης και αξιόπιστης ενέργειας αποτελεί πλέον τη νέα «κούρσα εξοπλισμών» μεταξύ της Δύσης και της Ανατολής και η Ελλάδα διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα. Με τη γεωγραφική της θέση, με τα δίκτυα διασύνδεσης που έχει με όλες τις γειτονικές χώρες, με τα σχέδια διασύνδεσης που έχουμε για το άμεσο μέλλον, η χώρα μας γίνεται κόμβος ενέργειας και τεχνολογίας στη νοτιοανατολική Ευρώπη.
Εναέρια φωτογραφία δεξαμενόπλοιου LNG στο νησί της Ρεβυθούσας. «Η αξιοποίηση του φυσικού μας πλούτου, με τις επερχόμενες γεωτρήσεις της ExxonMobil και της Chevron είναι συμπληρωματική της πολιτικής μας για διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας», τονίζει ο κ. Παπασταύρου
Και κάτι ακόμη: στην 3+1 συνάντηση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και ΗΠΑ, που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά σε επίπεδο τεσσάρων υπουργών, δηλώθηκε υποστήριξη των ΗΠΑ σε όλα τα έργα ενεργειακής σύνδεσης που υφίστανται ή θα γίνουν, η δημιουργία ενός ενεργειακού κέντρου και η διασφάλιση σταθερότητας και ενίσχυσης της περιοχής μας. Το κοινό ανακοινωθέν επιβεβαίωσε ότι υφιστάμενα και μελλοντικά έργα διασύνδεσης τυγχάνουν της υποστήριξης όλων και δείχνουν τη σημασία της διασυνοριακής συνεργασίας.
Τα αποτελέσματα αυτά από την 6η Σύνοδο του P-TEC ξεπερνούν κατά πολύ το ενεργειακό πεδίο. Η Ελλάδα βρίσκεται στην πρωτοπορία για την απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, πρωτοστάτησε για να διασφαλιστεί ότι δεν θα παρακάμπτεται η απαγόρευση εισαγωγής του στην Ε.Ε. μέσω του αγωγού TurkStream, θέσπισε ισχυρές διατλαντικές συμφωνίες. Πρόκειται για ένα σύνολο ενεργειών, μετά από προσεκτικό, μακροχρόνιο κυβερνητικό σχεδιασμό, που θέτουν τη χώρα μας στον πυρήνα των ενεργειακών εξελίξεων, καθιστώντας την συνδιαμορφωτή και πρωταγωνιστή.
Η αξιοποίηση του φυσικού μας πλούτου, με τις επερχόμενες γεωτρήσεις της ExxonMobil και, στη συνέχεια, της Chevron, των δύο μεγαλύτερων πετρελαϊκών εταιρειών στον κόσμο, είναι συμπληρωματική της πολιτικής μας για διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας. Το φυσικό -και, δη, το αμερικανικό- αέριο, άλλωστε, αποτελεί μεταβατική πηγή ενέργειας, που εμπλουτίζει το ενεργειακό μας μείγμα.
Σε καμία περίπτωση δεν οδηγούν σε αναστολή του σχεδιασμού μας για την ενεργειακή μετάβαση -άλλωστε, η Ελλάδα πρωτοπορεί και στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας διεθνώς. Τα τελευταία 20 χρόνια -εκ των οποίων μία δεκαετία η χώρα δοκιμαζόταν από μία ισχυρή οικονομική κρίση-, η ηλεκτροπαραγωγή από λιγνίτη έπεσε από το 65% στο 9% και θα φτάσει το 0%, ενώ η παραγωγή ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ξεπέρασε το 50%, μεταξύ άλλων. Πρόκειται για ένα πρωτοφανές άλμα στην ενεργειακή μας μετάβαση, ενώ ταυτόχρονα αξιοποιούμε τους φυσικούς μας πόρους, όπως οφείλει να κάνει κάθε χώρα. Έτσι προχωρούμε και με τις έρευνες για υδρογονάνθρακες, εξετάζοντας μία ακόμη δυνατότητα για την ενεργειακή μας αυτάρκεια.
Στον απόηχο αυτών των γεγονότων, που αποτελούν αφετηρία εξελίξεων με δυναμική να επηρεάσουν και τις μελλοντικές γενιές, ας δούμε τη μεγάλη εικόνα. Το όφελος της χώρας μας είναι αναμφίβολο. Η Ελλάδα, αξιοποιώντας τη γεωγραφική της θέση μεταξύ τριών ηπείρων, καθώς και την πολιτική και οικονομική της σταθερότητα, γίνεται συνδετικός κρίκος μεταξύ Αμερικής, Ανατολικής Μεσογείου και Ευρώπης. Έχοντας εξασφαλίσει την ψήφο εμπιστοσύνης των Ηνωμένων Πολιτειών, ανοίγουμε ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορική πορεία της πατρίδας μας. Με ενεργειακό ρεαλισμό, με έμφαση στην κοινωνική συνοχή και με εθνική αυτοπεποίθηση, οικοδομούμε ένα μέλλον που συνδυάζει την ενεργειακή ασφάλεια με την πρόοδο για όλους.
* Ο κ. Σταύρος Παπασταύρου είναι Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.